Мазмұны
Әр адам өмірінде кемінде бір рет асқазан-ішек жүйесінің бұзылуына тап болады. Іш өту – күнделікті тіршілікке қолайсыздық әкелетін, ағзаның сұйықтық пен қажетті заттарды жоғалтуына себеп болатын жағдай. Көп жағдайда бұл мәселені адамдар өз бетімен шешуге тырысады, әсіресе симптомдары жеңіл әрі қауіпті белгілер байқалмаса. Дұрыс тәсіл мен уақытында қабылданған шаралар арқылы жағдайды тезірек түзетуге және асқынудың алдын алуға болады. Бұл мақалада үй жағдайында іш өтуімен тиімді күресудің жолдары, дұрыс тамақтану мен күтім туралы кеңестер ұсынылған.
Үйдегі қарапайым амалдар дұрыс қолданылса, ағзаның қалпына келуіне айтарлықтай көмектеседі.
Алғашқы белгілер пайда болғанда атқарылатын негізгі қадамдар
Жиі сұйық нәжіс байқалғанда, ең бастысы – сабыр сақтау және мына әрекеттерді орындау.
- таза су мен басқа сұйықтықтарды мол ішу;
- газдалған сусындар мен алкогольден бас тарту;
- майлы, ащы және ауыр тамақтан аулақ болу;
- қол мен ыдыстың тазалығына мұқият болу;
- уақытша сүт өнімдерін тұтынуды шектеу.
Осы шаралар сусыздану қаупін азайтып, ағзаға тезірек қалпына келуге мүмкіндік береді.
Халықтық және дәріханалық тәсілдер
Кейбір қауіпсіз әрі уақытпен сыналған әдістер жағымсыз белгілерді азайтып, тезірек сауығуға септігін тигізеді.
- Регидратациялық ерітінділер, мысалы, дәріханада сатылатын арнайы ұнтақ немесе үйде дайындалатын тұзды-сулы қоспа, ағзадағы сұйықтық пен электролит қорын толықтырады. Мұндай ерітінділер сұйықтықтың көп жоғалуына жол бермейді.
- Белсендірілген көмір немесе басқа сорбенттер ішектегі токсиндерді байланыстырып, оларды шығаруға көмектеседі. Бұл тәсіл іштегі кебу, ауырсыну мен жиі нәжісті азайтуға мүмкіндік береді.
- Күріш суы немесе түймедақ шайы ішектің шырышты қабатын қорғайды, тітіркенуді төмендетіп, аздап байлау қасиетіне ие. Мұндай сусындарды аз мөлшермен күні бойы ішуге болады.
- Қажет болған жағдайда, дәрігер рұқсатымен дәріханалық антидиареялық препараттар қолдануға болады. Дегенмен, бұл тәсілді қосымша қауіпті белгілер болмаса ғана пайдаланған жөн.
Осы әдістерді дұрыс қолдану сауығу процесін жылдамдатып, негізгі белгілердің қарқындылығын төмендетеді.
Диарея кезінде дұрыс тамақтану және күтім
Ішек жұмысы бұзылғанда, ағзаны қолдап, ас қорыту жүйесіне қосымша салмақ түсірмеу маңызды. Тамақтану тәртібін өзгертіп, тынығу режимін сақтау жылдам қалпына келуге көмектеседі.
- аз-аздан, бірақ жиі тамақтану;
- жеңіл, тез қорытылатын тағамдарды таңдау;
- шикі көкөніс, жеміс-жидек, тәтті және ұн өнімдерінен бас тарту;
- күріш ботқасы, майсыз сорпа және кептірілген нанды жеу;
- көбірек демалу және ауыр дене жүктемелерінен аулақ болу.
Осы қарапайым ережелерді сақтау сауығу процесін жеделдетіп, қайта іш өту қаупін азайтады.
Қандай жағдайда дәрігерге қаралу керек
Кейде үйдегі шаралар жеткіліксіз болып, маманның көмегі қажет болады. Егер мынадай қауіпті белгілер байқалса, дәрігерге жүгіну қажет.
- Дене қызуы жоғарылап, іш қатты ауырып немесе нәжісте қан араласса, бұл қауіпті аурудың белгісі болуы мүмкін. Мұндайда өзін-өзі емдеу қауіпті, міндетті түрде дәрігер кеңесі қажет.
- Екі күннен астам уақыт бойы іш өтуі тоқтамаса, дәрігерге қаралған дұрыс. Ұзаққа созылған сұйық нәжіс, әсіресе балалар мен қарт адамдар үшін ауыр сусыздануға әкеп соғады.
- Әлсіздік, ауыздың кебуі, зәрдің азаюы немесе естің бұлыңғырлануы – ағзаның сұйықтық пен тұз жоғалтуының айқын белгісі. Бұл жағдайда дереу медициналық көмек қажет.
- Антибиотик қабылдағаннан кейін немесе экзотикалық елдерге барған соң диарея пайда болса, міндетті түрде маманға көріну керек.
Дәрігерге дер кезінде қаралу асқынулардың алдын алып, денсаулықты сақтауға көмектеседі.
Іш өту – күтпеген жағдайда кез келген адамға әсер етуі мүмкін мәселе. Бірақ дұрыс әрі уақтылы әрекет жасау арқылы бұл жайсыздықтан жылдам әрі қауіпсіз құтылуға болады. Сұйықтық режимін сақтау, дұрыс тамақтану және үйдегі қарапайым тәсілдерді қолдану жағдайды жеңілдетеді. Жеке тазалық пен ағзаға қажетті қолдауды ұмытпау маңызды. Егер қауіпті белгілер байқалса, өз бетіңізбен емделмей, дереу маманға жүгініңіз. Денеңізге ұқыпты қарау тезірек қалпына келуге және жағымсыз салдардан аулақ болуға мүмкіндік береді.
