Мазмұны
Адамға ат қою – тек атау ғана емес, оның болашақ болмысына, тағдырына әсер ететін маңызды қадам. Әрбір ата-ана баласына әдемі естілетін, терең мағынасы бар әрі ел арасында құрметпен айтылатын есім беруге тырысады. Осындай аты мен заты үйлескен, тарихи-мәдени тамыры терең, мән-мағынасы зор есімдердің бірі – Азамат. Бұл сөз ерте заманнан бері батылдықпен, парасатпен және жауапкершілікпен байланыстырылып келеді. Ол өзінің маңызын жоғалтпай, бүгінге дейін ұрпақтан ұрпаққа жалғасып келе жатқан есімдер қатарында. Осы мақалада «Азамат» есімінің шығу тегі, семантикасы, мінезге ықпалы мен танымал тұлғалар жайлы толық баяндалады.
Шығу тегі мен мағынасы
«Азамат» сөзі түркі тілінен шыққан және алғашқы мағынасы «ержүрек», «батыр» дегенге саяды. Сонымен қатар бұл сөз кейбір тілдерде «ел азаматы», «жауапты адам», «нағыз жігіт» деген мағынада қолданылады. Қазақ, қырғыз, өзбек, шешен және осетин мәдениетінде «азамат» ұғымы – ер жеткен, ақыл тоқтатқан, ел алдында беделі бар тұлғаның сипаты.
Бүгінде бұл есімнің мағынасы – әділеттілік пен ерлікке берік, өз ісіне жауапкершілікпен қарайтын, әлсізге қорған бола білетін ер адам бейнесімен ұштасады.
Мінез бен тұлғалық сипат
Бұл есімді иеленген ерлер көбіне өз ойын анық айтып, шешімді әрекет ететін, ішкі сенімі берік адамдар ретінде көрінеді. Олар айналасындағылардың сеніміне ие бола отырып, өз отбасына тірек, қоғамда үлгі бола алатын тұлғаларға айналады.
- ойлы, сабырлы және салмақты болуға бейім;
- өзіне және өзгеге талап қоя біледі;
- қоғамдық жауапкершілікті сезінеді;
- өзгеге қамқор болуға даяр;
- шынайылық пен сенімділікке мән береді.
Азамат есімін иеленген жандардың көбі өмірлік серігіне адал, отбасына берік әрі досқа сенімді тірек бола алады.
Жақсы қасиеттері
Азамат есімділер жастайынан ақылдылық пен байыптылық танытады. Олар шешім қабылдаудан қашпай, қиын жағдайларда өздеріне сеніп тапсырылған міндеттерді абыроймен атқарады.
- Бастамашыл әрі жауапкершілікті сезінетін тұлға. Оқиғаның барысын сырттай бақылап отырмай, белсенді әрекетке көшеді. Бұл қасиет оның ықпалды әрі сенімді адам болып қалыптасуына әсер етеді.
- Сенімділік пен беріктік. Уәдені орындауға тырысып, сөзінде тұратын адамдар қатарында. Жақындарына тұрақты тірек бола алады.
- Мақсатқа жетуге талпыну мен төзімділік. Қиындықтардан қорықпай, алға қойған мақсатын соңына дейін жүзеге асыруға ұмтылады. Бұл мінезі оның өмір жолында жетістікке жетуіне жол ашады.
- Адалдық пен әділеттілікке ұмтылу. Екіжүзділік пен өтірікті ұнатпайды, ойын ашық жеткізеді. Бұл мінезі көпшіліктің сенімін оятады.
- Білімге құштарлық пен үнемі даму үстінде болу. Жаңалыққа бейім, өзін жетілдіруге тырысады. Бұл қасиет кәсіби салада жетістікке жетуіне себеп болады.
Азаматтар осы қасиеттері арқылы сенімді, іскер әрі абыройлы тұлға ретінде танылады.
Мінез-құлық ерекшелігі мен тағдырға ықпалы
Бұл есім иелерінің көпшілігі көшбасшылық қабілетке ие болса да, олар ешқашан өктемдік танытпайды. Керісінше, өз ісімен, әрекетімен өзгелерге үлгі болады. Қарым-қатынаста – шынайы, тұрақтылықты жоғары бағалайды.
- жалған сөзді, екіжүзділікті қабылдамайды;
- кешіре білсе де, сатқындықты есте сақтайды;
- уақытты босқа өткізуді ұнатпайды;
- тәуелсіздікті сүйсе де, жақындарын қадірлейді;
- қызмет жолында жиі басқару, қорғау немесе білім беру салаларын таңдайды.
Бұл ерекшеліктер оны беделді әрі салмақты азамат ретінде қалыптастырады.
Белгілі адамдар
Азамат есімі әртүрлі салада танылған тұлғалар арасында жиі кездеседі. Олар – өнерде де, ғылымда да, қоғамда да өз орнын тапқан жандар.
- Азамат Мүсагалиев – Ресей эстрадасында танымал әзілкеш, актер, тележүргізуші;
- Азамат Сатыбалды – қазақстандық актер, продюсер, режиссёр;
- Азамат Тлеуғабыл – қоғам белсендісі, әлеуметтік жобалардың қатысушысы;
- Азамат Исенгазин – журналистика саласында танымал тұлға.
Мұндай мысалдар бұл есімнің иелері сан қырлы дарын иесі бола алатынын көрсетеді.
Азамат есімі – терең мән мен мазмұнға ие, ұлттық рухты бойына сіңірген таңдаулы есімдердің бірі. Бұл есім адамға жастайынан үлкен үміт пен сенім жүктейді. Оны иеленген ерлер – адал, табанды, парасатты әрі жауапты болуға тырысады. Есім мен адамның болмысы үйлескенде ол тұлға үлкен жетістіктерге жетіп, айналасына шапағатын тигізеді. Азамат – тек есім ғана емес, нағыз ер-азаматтың рухани бейнесі.
