Мазмұны
Адамдар арасындағы сенімді қарым-қатынастың негізі – сыйластық, шынайылық және ашықтық. Достықта бәрін келісу міндет емес, кейде кейбір өтініштерге «жоқ» деп айтуға тура келеді. Мұндай жағдайларда ең қиыны – өзіңнің шынайы шешіміңді білдіре отырып, досыңның көңіліне тимеу. Көп адам «жоқ» деуге қиналады, себебі достықты жоғалтып алам ба деген қорқыныш болады. Алайда өз шекараңды сақтау да қарым-қатынаста маңызды. Төмендегі кеңестер көмегімен «жоқ» деген сөзді ренжітпей жеткізуге және достығыңызды сақтап қалуға болады.
Қашан және неге «жоқ» деу керек
Кей сәтте бас тарту – өзіңе қамқорлық жасаудың бір көрінісі. Шаршаған кезде, уақытың немесе мүмкіндігің жоқта, әр нәрсеге келісіп жүре беру – ішкі күйзеліс пен ренішке алып келуі мүмкін. Достық деген – әрдайым келісім емес, адалдық пен түсіністік.
- бас тарту арқылы артық жүктемеден өзіңізді қорғайсыз;
- достың өтінішінен бас тарту – достықтан бас тарту емес;
- «жоқ» деу – шекараңызды анық көрсету;
- адал жауап – досыңызға өзге шешім табуға мүмкіндік береді;
- жұмсақ, бірақ нақты бас тарту – өзара сыйластықты нығайтады;
- барлық жағдайға келісу – ішкі реніш туындатуы мүмкін;
- нақты ұстаным – келешектегі әңгімені жеңілдетеді.
Өзіңізге ыңғайсыз өтініш түскенде, уақытында «жоқ» дей білу – өз қадіріңізді сақтау.
Бас тартуды қалай дұрыс жеткізуге болады
Сөздің әсері өте үлкен. Бас тартуды дұрыс жеткізсеңіз, адам өзін қорланған емес, түсінілген сезінеді. Төмендегі тәсілдер көмегімен досыңызға ренжітпей жауап бере аласыз.
- Өтініштің маңыздылығын мойындаудан бастаңыз. Бұл сіздің досыңызды тыңдап, құрметтейтініңізді көрсетеді. Мысалы: «Сен үшін бұл маңызды екенін түсінемін».
- Нақты, бірақ артық ақталмай себебіңізді түсіндіріңіз. Артық сылтау айтқаннан гөрі шынайы себеп жақсы қабылданады. Айтыңыз: «Қазір көмектесе алмаймын, себебі өзімді де шамадан тыс жүктеп жүрмін».
- Жауапты бірінші жақпен жеткізіңіз. Бұл кінә артудан сақтап, өз сезіміңізді білдіруге мүмкіндік береді. Мысалы: «Мен мұны мойныма ала алмаймын, өзіме ауыр болар еді».
- Мүмкін болса, балама ұсыныңыз. Толық көмектесе алмасаңыз да, аздап қол ұшын созу – досыңызға демеу болады. Айтыңыз: «Жолға бірге шыға алмаймын, бірақ бағыт жасап беруге көмектесем».
- Сабырмен, шынайы дауыспен сөйлесіңіз. Ашулы немесе жалтақ дауыс реніш туғызуы мүмкін.
- Артық кешірім сұрамаңыз. «Кешір, мен көмектесе алмаймын» дегеннің өзі жеткілікті.
- Әңгімеңізді жылы сөзбен аяқтаңыз. Бұл достықтың сақталатынын көрсетеді.
Осындай тәсілмен айтылған «жоқ» – шындық пен мейірімділіктің үйлесімі болады.
Бас тартудан кейін сенімді қалай сақтауға болады
Кей адамдар «жоқ» десе, ара-қатынас суып кетеді деп қорқады. Бірақ тәжірибе көрсеткендей, шынайы айтылған бас тарту ұзақмерзімді қарым-қатынасты күшейтеді. Ең бастысы – кейін байланыстан қашпау.
- ауыр әңгіменің артынан араласуды жалғастырыңыз;
- басқа жағдайларда досты қолдауға тырысыңыз;
- бас тарту адамның өзіне емес, жағдайға қатысты екенін білдіртіңіз;
- жағдай өзгерсе, кейін көмектесуге дайын екеніңізді айтыңыз;
- досыңыздың істеріне шынайы қызығушылық танытыңыз;
- тікелей көмектесе алмасаңыз да, рухани қолдау ұсыныңыз;
- өзіңізді артық кінәламаңыз және жаман адам сезінбеңіз.
Егер адам сізге шын мәнінде жақын болса, ол сіздің «жоқ» деген сөзіңізді дұрыс қабылдайды.
«Жоқ» дей білу – жетілген тұлғаның белгісі. Бұл – суықтық немесе бей-жайлық емес, өзіңізді құрметтеу мен ара-қатынасты шынайы сақтау. Сабырлы, шынайы айтылған бас тарту реніш тудырмайды, керісінше сенімді нығайтады. Досыңызбен өз пікіріңізді ашық бөлісу – оның сізге деген сенімін арттыра түседі. Нағыз достық – «ия» мен «жоқты» тең қабылдай алатын қатынас.
