Мазмұны
Алыс елдерге саяхат жасау адамның дүниетанымын кеңейтіп, жаңа әсер мен өмірге ерекше мағына береді. Дегенмен, бейтаныс мәдениетпен бетпе-бет келу кейде күтпеген қиындықтарға немесе ыңғайсыз жағдайларға алып келеді. Өзіңізге үйреншікті нәрсе бөтен елде басқаша қабылдануы мүмкін және бұл түсінбеушілік пен ренішке себеп болуы ықтимал. Демалыс немесе іссапар сәтті өтуі үшін жергілікті мінез-құлық ережелерін алдын ала зерттеу маңызды. Бұл мақалада экзотикалық елдерге барғанда өзіңізді сенімді әрі сыйластықпен ұстауға көмектесетін негізгі кеңестер ұсынылады.
Дәстүрмен танысудың маңызы
Бөгде халықтың салтына құрметпен қарау – жағымды әсер мен жақсы қарым-қатынастың кепілі. Әртүрлі елде өзіңізге таныс емес, ерекше ережелер мен дәстүрлер бар.
- сәлемдесу мен сөйлесу үлгілерін зерттеңіз;
- әңгіме барысында тыйым салынған тақырыптарға назар аударыңыз;
- діни дәстүрлер мен рәсімдерге құрметпен қараңыз;
- қоғамдық орында киім кию талаптарын сақтаңыз;
- дастарқанда өзін-өзі ұстау ерекшеліктеріне мән беріңіз;
- шайпұл беру немесе сыйлық жасау тәртібін алдын ала анықтаңыз;
- қандай ым-ишара ренішті деп саналатынын біліңіз;
- жергілікті тұрғындарға шамадан тыс назар аударудан аулақ болыңыз;
- сөйлесушінің жеке кеңістігін құрметтеңіз;
- мәдениетке қызығушылық танытып, қарапайым сөздерді жергілікті тілде меңгеруге тырысыңыз.
Осындай мәліметтерді білу көптеген келеңсіз жағдайдан аулақ болуға және бейтаныс ортада тез тіл табысуға мүмкіндік береді.
Туристер жиі жіберетін қателіктер
Көптеген саяхатшылар өзге мәдениетпен кездесуге алдын ала дайындалмайды, сондықтан ыңғайсыз сәттер мен келіспеушіліктерге жиі ұрынады. Бұған мысал жеткілікті.
- Діни нышандарға немқұрайлы қарау ренішке және түсінбеушілікке себеп болуы мүмкін. Кейбір елдерде храмды немесе киелі заттарды суретке түсіруге қатаң тыйым салынады.
- Киім кию тәртібін бұзу – ашық киім Азия мен Таяу Шығыс елдерінде әдепсіздік белгісі. Мұндай әрекеттен жергілікті тұрғындар ұнатпайды немесе тіпті ескерту жасауы ықтимал.
- Қарапайым ым-ишара кейде ренішті не құрметсіздік деп қабылданады. Мысалы, «ОК» белгісі кей елдерде қорлау ретінде бағаланады.
- Саяси, діни немесе табыс жөнінде әңгіме қозғау кейде кері әсер береді, өйткені мұндай тақырыптар жабық әрі сезімтал болып есептеледі.
- Шайпұл немесе сыйлық беру дәстүрін сақтамау – кей жерде бұл жомарттықтың белгісі, басқа елдерде мүлде орынсыз деп есептеледі.
Осындай қателіктер демалыстың жалпы әсерін бұзып, жергілікті тұрғындармен қарым-қатынасқа сызат түсіруі мүмкін.
Жаңа ортаға жылдам бейімделу жолдары
Жаңа атмосфераға бейімделу үшін ашықтық пен икемділік қажет. Қолайсыздықтың алдын алу үшін төзімділік пен достық көңіл күй танытқан жөн.
- жергілікті халықтың жүріс-тұрысына мән беріп, сол ортаға бейімделуге тырысыңыз;
- түсініксіз жайт болса, сұраудан және егжей-тегжейін анықтаудан ұялмаңыз;
- жасы үлкендерді ерекше құрметтеу мәдениетте маңызды болса, оны міндетті түрде ескеріңіз;
- елдің тілінде қарапайым бірнеше тіркесті үйренуге күш салыңыз;
- дәстүрлі мерекелер мен салтанаттарға қатысуға мүмкіндік болса, қосылыңыз;
- өз әдетіңізді өзгеге тықпаламай, өзгеше мәдениетке сыйластықпен қараңыз;
- жергілікті тыйымдар мен шектеулерге түсіністікпен қарау маңызды;
- қоғамдық орында тазалық пен тәртіпті сақтаңыз;
- барған елдің мәдениетін туған жермен ашық салыстырмаңыз;
- күтпеген жағдайлар болса сабырлы болуға және әзілді ұмытпауға тырысыңыз.
Осы кеңестердің көмегімен бейтаныс ортаға тез бейімделіп, саяхаттан мол әсер аласыз.
Экзотикалық елдерге саяхат – тек жаңа табиғатты тамашалау емес, сонымен қатар бұрын-соңды көрмеген дәстүр, мәдениетпен танысу мүмкіндігі. Өзге халықтың мәдениетін құрметтеу, үйренуге дайын болу және өзіңізді икемді ұстау – саяхаттың шынайы құндылығы. Мінез-құлықтың қарапайым ережелерін ұстанып, шынайы қызығушылық танытсаңыз, күтпеген жағымсыз жағдайлардан аулақ боласыз әрі жаңа ортада достық қатынас орнатуға мүмкіндік аласыз. Осындай ашықтық жаңа тәжірибе мен жарқын әсерге жол ашады, ал әр сапарыңыз ерекше әрі ұмытылмас болады.
