Мазмұны
Адам өмірінде тіл табысу, ортақ шешімге келу және тиімді байланыс орнату – табыстың маңызды құрамдас бөлігі. Кез келген қарым-қатынас нәтижесі көп жағдайда қалай сөйлескеніңізге, қандай тәсілмен пікір білдіргеніңізге байланысты болады. Келіссөз – тек іскерлік салада ғана емес, күнделікті өмірде де жиі кездесетін құбылыс. Кейбіреулер бұл істі табиғи түрде меңгерсе, басқалар үшін ол арнайы машық пен тәжірибе талап етеді. Тиімді келіссөз жүргізу – тыңдай білу, өз пікіріңді дәл жеткізу және қарсы тараптың қызығушылығын ескеру қабілеті. Бұл мақалада табысты келіссөздің негізін қалайтын маңызды қағидалар мен тәсілдер туралы айтылады.
Әңгімеге дайындық кезеңі
Кез келген келіссөзге алдын ала дайындалу – сенімділік пен нәтижеге жетудің кепілі. Бұл кезеңде өзіңіздің ұстанымыңызды нақтылау және екінші тарап жайлы деректерді жинау маңызды.
- қарсы жақтың қызығушылығын зерттеу;
- өз мақсатыңызды нақты белгілеу;
- балама ұсыныстарды алдын ала ойластыру;
- дәлелдер мен нақты мысалдарды жинау;
- сұхбаттасушының эмоционалдық күйін ескеру;
- кездесу уақыты мен орнын дұрыс таңдау.
Дайын адам өзін сенімді ұстап, күтпеген жағдайларға тез бейімделе алады және әңгіменің бағытын бақылауда ұстайды.
Нәтижелі келіссөз жүргізудің әдістері
Тиімді қарым-қатынас сенімділікке, нақты тұжырымға және өзара сыйластыққа негізделуі тиіс. Төменде келтірілген тәсілдер осы мақсатқа жетуге көмектеседі.
- Эмоцияны бақылауда ұстау. Кез келген маңызды сұхбат кезінде күйзеліс, ашу немесе қысым болуы мүмкін. Сабырлы үнмен, анық әрі салмақты сөйлеу – сенім ұялатып, сәтті нәтижеге жол ашады.
- Қарсы тараптың пікіріне құрметпен қарау. Тыңдай білу – өзара түсіністіктің негізі. Қызығушылық танытып, нақтылау сұрақтарын қойып, серіктеске көңіл бөлу кері байланысты жақсартады.
- Өз мақсатыңызды нақты тұжырымдау. Бұлтартпалы немесе анық емес ойлар – түсініспеушілікке апарады. Айқын мақсат пен шекараны білдіру – келіссөздің дұрыс бағыт алуына ықпал етеді.
- Қысым емес, дәлел келтіру. Манипуляция мен қорқыту сенімді жояды. Ал нақты дерек, логика және мысал – пікіріңізге салмақ береді.
- Ықтимал ымыраға дайын болу. Икемділік – әлсіздік емес, парасаттылық пен ынтымақтастыққа бейімділік белгісі. Бір қадам алға жылжу арқылы ортақ мүддеге жету жеңілдейді.
Осы әдістер арқылы кез келген пікірталасты келісіммен аяқтауға мүмкіндік артады.
Жіберілетін негізгі қателіктер
Кейбір әрекеттер келіссөз барысын бұзып, алдын ала жасалған дайындықты жоққа шығарады. Мұндай сәттерден сақ болу маңызды.
- қарсы тарапты бөлу немесе пікірін елемеу;
- ашуға ерік беру немесе менменсу;
- мысқыл немесе агрессия арқылы қысым жасау;
- әңгімені басқа тақырыпқа бұрып жіберу;
- дене тіліне көңіл бөлмеу;
- өз дегенінен қайтпай тұрып алу.
Бұл әрекеттер сенімді бұзады және ортақ келісімге келуді қиындатады.
Нәтижелі келісімге ықпал ететін жағдайлар
Сәттілік тек айтылған сөзге ғана емес, қоршаған ортаға да байланысты. Атмосфера, қарым-қатынас стилі және жағдаяттар келіссөздің жүру бағытын айқындайды.
- Сұхбат үшін қолайлы орта таңдау. Ыңғайлы, бейтарап, тыныш орын – ашық пікір алмасуға қолайлы жағдай жасайды. Мұндай орта адамдар арасындағы кедергіні азайтады.
- Сөйлесуді жағымды сәттен бастау. Жылы сәлемдесу, ризашылық білдіру немесе кішігірім мақтау – алғашқы әсердің жақсы болуына сеп болады. Бұл сенімділік орнатады.
- Дене қимылына мән беру. Ашық поза, жұмсақ ым-ишара және күлімдеу – әңгімелесушінің көңіл-күйіне жағымды әсер етеді. Тым тұйық немесе салқынқандылық – теріс қабылдануы мүмкін.
- Мәдени және тұлғалық айырмашылықтарды ескеру. Әртүрлі адамдар – бір сөзді әрқалай түсінеді. Бұл жағдайда сезімталдық пен құрмет өте маңызды.
- Келіссөз соңында негізгі тұжырымды қысқаша қорытындылау. Бұл келіскен нәрселерді нақтылауға және келесі қадамдарды белгілеуге көмектеседі.
Мұндай егжей-тегжейлерді ескеру – келісімге келу мүмкіндігін арттырады.
Келіссөз – тек сөйлеу емес, тыңдау, түсіну және теңгерімді ұстаным қалыптастыру процесі. Нақты мақсат, ішкі сенімділік және дайындық сәтті нәтиженің басты шарттары болып саналады. Өзара сыйластық пен шынайы қызығушылық арқылы кез келген қиын әңгімені оң арнаға бұруға болады. Уақыт өте келе тәжірибе мен талдау арқылы бұл қабілет одан әрі жетіледі. Дәл осындай машықтар – кәсіби жетістікке, берік серіктестікке және өмірлік үйлесімге апаратын жол.
