Мазмұны
Терлеу – ағзаның табиғи әрі қажетті қызметі. Ол дене температурасын реттеп, зиянды заттарды сыртқа шығаруға көмектеседі. Дегенмен кей жағдайда тердің шамадан тыс бөлінуі ыңғайсыздық тудырып, адамның өз-өзіне сенімділігіне әсер етеді. Мұндай жағымсыз жағдай әсіресе ыстық ауа райында, жүйке кернеуінде немесе физикалық белсенділік кезінде күшейе түседі. Кейде тершеңдік денсаулықтағы белгілі бір ауытқулардың белгісі болуы да мүмкін. Бақытымызға орай, денеден бөлінетін ылғалдың мөлшерін азайтып, жалпы жай-күйді жақсартуға көмектесетін қарапайым әрі тиімді әдістер бар.
Шамадан тыс тер бөлінудің себептері
Тердің шамадан тыс бөлінуіне не себеп болатынын түсіну – мәселені шешудің алғашқы қадамы. Себепті дұрыс анықтасаңыз, тиімді шешім табу әлдеқайда жеңілдейді.
- тұқым қуалаушылыққа байланысты бездердің шамадан тыс белсенділігі;
- жасөспірімдік кезеңде, жүктілік немесе климакс кезінде гормоналды өзгерістер;
- күйзеліс, мазасыздық және жүйкелік жүктеме;
- артық салмақ пен ағзаға түсетін физикалық ауыртпалық;
- ащы тағам, кофе немесе алкогольдік ішімдіктерді жиі қолдану;
- ауа өткізбейтін синтетикалық киім кию;
- кейбір созылмалы немесе жедел аурулар.
Егер тершеңдікке басқа да алаңдатарлық белгілер қосылса, дәрігерге қаралу қажет.
Күнделікті өмірдегі қарапайым тәсілдер
Көп жағдайда тердің бөлінуін дұрыс әдеттер мен қарапайым гигиеналық ережелер арқылы азайтуға болады. Бұл кеңестер кез келген адамға тиімді әрі арнайы емдеуді қажет етпейді.
- табиғи матадан тігілген, ауа өткізетін киім киіңіз;
- денені қыспайтын, кең пішімді киімдерді таңдаңыз;
- жазда жабық әрі қалың аяқ киім кимеңіз;
- күніне кемінде екі рет душ қабылдаңыз;
- жағымсыз иісті азайту үшін бактерияға қарсы сабынды қолданыңыз;
- өткір иісті дезодоранттарды шамадан тыс пайдаланбаңыз;
- бөлмені жиі желдетіп, артық қызудан сақтаныңыз;
- ағзадағы сұйықтық балансын сақтау үшін жеткілікті су ішіңіз;
- маңызды жағдайлар алдында кофе мен алкогольден бас тартыңыз;
- күнделікті мәзірден ащы, майлы және ыстық тағамдарды шектеуге тырысыңыз.
Бұл кеңестерді жүйелі түрде ұстансаңыз, тер бөлінуі айтарлықтай төмендейді.
Дәріханалық және медициналық құралдар
Кейде қарапайым тәсілдер жеткіліксіз болып, медициналық көмек қажет болады. Ондай жағдайда тер бездерінің жұмысын реттейтін арнайы құралдар мен әдістер қолданылады.
- Алюминий тұздары бар антиперспиранттар бездердің өзегін бітеп, тердің бөлінуін азайтады. Бұл құралдар иістің алдын алуға да көмектеседі. Бірақ оларды тек таза әрі құрғақ теріге қолданған жөн.
- Арнайы терге қарсы кремдер дененің жекелеген бөліктеріндегі (алақан, табан, қолтық) мәселені шешуге көмектеседі. Олар әсіресе күн ысыған кезде тиімді.
- Жүйке жүйесін бәсеңдететін немесе антихолинергиялық әсері бар дәрі-дәрмектер тер бөлінуін тежейді. Мұндай препараттарды тек дәрігер тағайындауы тиіс.
- Ботулотоксин егу (ботокс) арқылы жүйке мен тер безінің арасындағы байланысты уақытша тоқтатуға болады. Нәтижесі 6–9 айға дейін сақталады.
- Хирургиялық әдістер тек ауыр әрі емге көнбейтін жағдайларда қолданылады. Бұл симпатэктомия немесе тер бездерін алып тастау болуы мүмкін.
Бұл әдістердің әрқайсысы жеке тәсілді қажет етеді, сондықтан алдын ала кеңес алу артық болмайды.
Табиғи және үй жағдайындағы тәсілдер
Тершеңдікпен күресте табиғи құралдарды қолдану да пайдалы. Олар ағзаға зиянсыз және жанама әсері жоқ.
- проблемалық аймақтарды емен қабығы немесе шалфей тұнбасымен сүртіңіз;
- шомылу кезінде суға лаванда немесе эвкалипт майын қосыңыз;
- түймедақ қайнатпасын теріні шаюға пайдаланыңыз;
- аяқ пен алақанды сода қосылған жылы суға малып отырыңыз;
- картоп крахмалын сумен араластырып, терлеу байқалатын жерге жағыңыз;
- жүйке жүйесін тыныштандыру үшін жалбыз немесе мелисса шайын ішіңіз;
- қант пен қарапайым көмірсуларды шектеңіз;
- киімді үнемі жуып, желдетіп отырыңыз.
Бұл тәсілдер тердің бөлінуін біртіндеп азайтуға және тері жағдайын жақсартуға көмектеседі.
Психологиялық жағдай мен өмір салты
Жүйке жүйесінің жағдайы да тердің бөлінуіне тікелей әсер етеді. Эмоцияларды бақылау арқылы физиологиялық процестерді де реттеуге болады.
- Стресске толы жағдайлардан аулақ болуға тырысыңыз. Қысқа уақыттық уайымның өзі дененің терлеуін күрт арттырып жібереді.
- Демалу әдістерін үйреніңіз. Йога, тыныс алу жаттығулары немесе медитация жүйке жүйесін тыныштандырады.
- Денеге түсетін жүктемені бірқалыпты деңгейде ұстаңыз. Жеңіл спорт түрлері жүрек-қантамыр жүйесін нығайтып, жалпы жағдайды жақсартады.
- Дене салмағын қадағалаңыз. Артық салмақтан арылу көбіне тершеңдікті азайтады, әсіресе жаз мезгілінде.
- Ұйқы мен демалыс тәртібін сақтаңыз. Ұйқысыздық пен шаршау ішкі процестерге әсер етіп, тер бөлінуін арттыруы мүмкін.
Мұндай пайдалы дағдыларды күнделікті өмірге енгізу тек тершеңдікпен емес, жалпы денсаулықпен де күресуге көмектеседі.
Тершеңдік – жай ғана эстетикалық мәселе емес, адамның күнделікті өмір сапасын төмендететін фактор. Алайда бұл жағдайдың алдын алу және оны басқару көп жағдайда мүмкін. Гигиенаны сақтау, дұрыс киіну, жүйке жүйесін тұрақтандыру және тиімді құралдарды қолдану жақсы нәтижеге жеткізеді. Қажет болса, медициналық көмекке жүгінгеннен ұялмау керек. Халықтық және заманауи әдістерді дұрыс үйлестіре білсеңіз, терлеу мәселесі бақылауда болады. Ең бастысы – ағзаға көңіл бөліп, оның қажеттіліктеріне жауап бере білу.