Мазмұны
Қазіргі заманның қарқыны адамның жүйке жүйесіне үнемі қысым түсіреді. Стресс, шамадан тыс шаршау мен жас ерекшеліктеріне байланысты кейбір адамдарда ішкі дыбыстар сезілуі мүмкін. Олар гуіл, ызыл, шырыл немесе сыбдыр секілді әртүрлі сипатта болады. Мұндай құбылыс адамның өмір сапасын төмендетіп, күнделікті әрекеттеріне кедергі келтіруі ықтимал. Бұл белгілер уақытша болуы да, ұзаққа созылуы да мүмкін. Осы мақалада мұндай шуылдың мүмкін себептері мен одан арылудың тиімді жолдары қарастырылады.
Шуылдың пайда болу себептері
Бастың немесе құлақтың ішіндегі дыбыстар әртүрлі факторлардың әсерінен туындауы мүмкін. Алдымен оның нақты себебін анықтап алу өте маңызды.
Мұндай симптомға әкелетін негізгі себептер:
- жоғары қан қысымы немесе артериялық гипертония;
- құлақтың сыртқы, ортаңғы немесе ішкі бөлігіндегі қабыну процестері;
- мойын остеохондрозы мен омыртқалық қан айналымының бұзылуы;
- шамадан тыс физикалық немесе ақыл-ой жүктемесі;
- есту жүйесінің қартаюға байланысты өзгерістері;
- кейбір дәрілердің жанама әсерлері;
- күйзеліс, мазасыздық және эмоционалдық жүктеме;
- құлақтағы күкірт тығыны немесе дабыл жарғағының зақымдануы.
Нақты диагнозды дәрігер ғана қоя алады, бірақ осы белгілерге мән беру әрі қарайғы әрекет бағытын дұрыс таңдауға көмектеседі.
Медициналық көмек және емдеу тәсілдері
Егер шу тұрақты сипат алып, күннен-күнге күшейіп жатса, кәсіби көмекке жүгіну қажет. Мұндай жағдайда кешенді тексеру мен тиісті емдеу әдістері қажет болады.
Көп жағдайда қолданылатын негізгі тәсілдер:
- Отоларингологқа қаралу. Дәрігер есту жүйесін тексеріп, құлақтағы қабынуды, бөгде заттарды немесе құрылымдық бұзылыстарды анықтайды. Аудиометриялық тексеру ұсынылуы мүмкін.
- Невропатологтың кеңесі. Маман ми мен мойын аймағының қан айналымын бағалап, қажет болған жағдайда МРТ немесе допплерография тағайындайды.
- Дәрі-дәрмекпен емдеу. Диагнозға қарай қан айналымын жақсартатын, қан қысымын реттейтін және жүйкені тыныштандыратын препараттар жазылады. Кейбір дәрілер вестибулярлық жүйені қалыпқа келтіруге бағытталады.
- Физиотерапия. Электрофорез, магнитотерапия және инемен емдеу жүйке өткізгіштігін қалпына келтіруге көмектеседі.
- Витаминдер мен биоқоспалар қабылдау. B тобының дәрумендері, магний және гинкго билоба секілді қоспалар есту мүшелеріне жағымды әсер етуі мүмкін.
Мұндай ем тәсілдері кеш басталмай, дұрыс қолданылса, жақсы нәтиже береді.
Дәрі-дәрмексіз жеңілдету әдістері
Шуыл жаңа пайда болып немесе әлсіз сипатта болса, оны жеңілдетудің қарапайым жолдары бар. Көптеген күнделікті әдеттер мұндай жайсыздықтың қарқындылығына тікелей әсер етеді.
Келесі әрекеттер арқылы жағдайды жақсартуға болады:
- кофеин мен никотинді тұтынуды шектеу;
- қан қысымын бақылап отыру және қажет жағдайда оны реттеу;
- артық жұмыс істемеу, жеткілікті демалу;
- қатты дыбыстардан аулақ болу, қажет болса беруш қолдану;
- дене белсенділігін жүйелі түрде жасау;
- тыныс алу жаттығуларын немесе медитацияны қолдану;
- ұйқы мен тамақтану режимін қалыпқа келтіру.
Бұл кеңестер тек шуылдан арылуға емес, жалпы денсаулықты жақсартуға да көмектеседі.
Психологиялық факторлар және ішкі қабылдау
Кейде шуыл нақты себептен емес, оған деген ерекше көңіл бөлуден күшейіп сезіледі. Неғұрлым адам оған зейін қойса, соғұрлым ол мазасыздық туғызады.
Келесі тәсілдермен психологиялық қысымды азайтуға болады:
- Назарды басқа жаққа аудару. Жеңіл музыка, аудиокітап тыңдау немесе қолмен жасалатын іспен айналысу мазасыздықты төмендетіп, шуылға деген сезімталдықты әлсіретеді.
- Психологтың көмегі. Егер жағдай уайыммен, үреймен немесе депрессиямен байланысты болса, психотерапия оң нәтиже береді. Маман ішкі жайсыздықпен жұмыс істеуге үйретеді.
- Босаңсу әдістері. Бұлшықеттің кернеуін түсіретін жаттығулар, тыныс алу практикалары мен көз алдына елестету арқылы психикалық жүктеме азаяды.
- Жақындардың қолдауы. Ашық әңгіме мен түсіністік сезімі жалғыздықты сейілтіп, эмоционалдық тұрақтылықты арттырады.
Психикалық күй мен физикалық денсаулық өзара тығыз байланысты екенін ұмытпау керек.
Алдын алу және салауатты өмір салты
Шуылдың қайталануын болдырмау үшін дұрыс өмір салтын ұстану маңызды. Қарапайым профилактикалық шаралар көп жағдайда өте тиімді болады.
Келесі әдеттерге назар аудару ұсынылады:
- есту қабілетін және жалпы денсаулықты жүйелі түрде тексеріп отыру;
- құлаққаппен қатты дыбыста музыка тыңдау уақытын шектеу;
- жеткілікті қозғалыс белсенділігін сақтау;
- тұз бен қант мөлшерін азайту;
- қандағы қант пен холестерин деңгейін бақылау;
- стресс жағдайларынан аулақ болу және күйзелісті жеңу тәсілдерін меңгеру.
Бұл әрекеттер есту қабілетін сақтап, ішкі жайлылықты нығайтады.
Бастың ішіндегі шуыл түрлі себептермен пайда болуы мүмкін және әрқашан ауыр диагноз белгісі емес. Алайда мұндай белгілерді елемеуге болмайды, әсіресе олар үдей түссе немесе күнделікті өмірге кедергі келтірсе. Уақытылы тексеріліп, кәсіби кеңес алу – дұрыс шешімнің кепілі. Тиісті ем, өмір салтын реттеу және ішкі тыныштыққа мән беру арқылы бұл жағымсыз құбылысты жеңуге болады. Денеге деген қамқорлық пен өз-өзіңізге көңіл бөлу – денсаулық кепілі.