Тау шыңдары адамзат баласы үшін ежелден бері таңданыс пен құрметке ие. Олар табиғаттың асқақтығы мен тылсым күшін бейнелеп, саяхатшылар мен зерттеушілерді өзіне баурайды. Африканың жүрегінде орналасқан Килиманджаро — сондай ерекше нысандардың бірі. Бұл тау биіктігімен ғана емес, ерекше экожүйесімен, тарихымен және мәдени маңызымен де көзге түседі. Экватор маңындағы мәңгілік қар жамылған алып шың әлем назарын өзіне аударып келеді. Төмендегі деректер осы тау жотасының ғажайыптарын тереңірек тануға көмектеседі.
- Килиманджаро — Африка құрлығындағы ең биік тау. Оның теңіз деңгейінен биіктігі 5 895 метрді құрайды.
- Бұл тау ешбір тау жүйесіне кірмейді. Ол жеке тұрған жанартаулық массив ретінде қалыптасқан.
- Килиманджаро үш сөнген жанартаудан тұрады — Кибо, Мавензи және Шира. Ең биігі — Кибо, оның ұшар басында кратер бар.
- Экваторға өте жақын орналасқанына қарамастан, шыңында мәңгілік қар мен мұз жатады. Бұл — биіктіктің әсерінен туындайтын ерекше құбылыс.
- Алғашқы ресми шыңды бағындыру 1889 жылы жүзеге асқан. Неміс зерттеушісі Ганс Мейер мен австриялық альпинист Людвиг Пуртшеллер бұл істі алғашқылардың бірі болып атқарды.
- «Килиманджаро» атауы суахили тілінен шыққан. Оның нақты мағынасы әлі де талқыланып келеді, бірақ көп жағдайда «жарық тауы» деп аударылады.
- Бұл шыңға көтерілу үшін арнайы альпинистік дайындық немесе құрал қажет емес. Сол себепті ол әлемдегі ең қолжетімді биік шыңдардың бірі саналады.
- Алайда биіктікке байланысты аурулар қатері жоғары. 3 000 метрден бастап көптеген адамдарда әлсіздік пен тыныс тарылуы сезіледі.
- Шыңға шығудың бірнеше бағыты бар, олардың әрқайсысы қиындық деңгейіне қарай ерекшеленеді. Ең танымал жол — Мачаме бағыты.
- Жыл сайын шамамен 35 000 адам Килиманджароға көтерілуге тырысады. Олардың тек 65%-ы ғана шыңға дейін жетеді.
- Ең биік нүкте — Ухуру шыңы, оның атауы суахили тілінде «еркіндік» дегенді білдіреді. Бұл атау Танзания тәуелсіздігін алғаннан кейін берілген.
- Таудың баурайында тек осы жерде ғана кездесетін сирек өсімдіктер мен жануарлар бар. Килиманджаро — бірегей тіршілік иелерінің мекені.
- Бұл тау бес түрлі климаттық белдеуден тұрады. Тропиктік ормандардан бастап арктикалық аймаққа дейінгі өзгерісті бірнеше күн ішінде байқауға болады.
- Шыңдағы мұздықтар тез еруде. Ғалымдар қазіргі қарқын сақталса, олар XXI ғасырдың ортасына дейін толық жойылуы мүмкін екенін ескертуде.
- Бұл тау аймақтағы өзендер мен егіншілікті сумен қамтамасыз етеді. Қар мен мұздың еруі — маңызды табиғи су көзі.
- Ежелгі тайпалар Килиманджароны киелі жер деп санаған. Шыңға көтерілу қауіпті және рұқсат етілмеген іс ретінде қабылданған.
- Килиманджаро — ЮНЕСКО-ның Дүниежүзілік мұралар тізіміне енген. Бұл оның табиғи және мәдени маңызын айқындайды.
- Ең егде жастағы шыңға шыққан адам — 89 жастағы жапон азаматы Юичиро Миура. Ол өз ісімен мыңдаған адамға шабыт берді.
- Ең жылдам көтерілген адам — танзаниялық Симон Мтуя. Ол шыңға шығып, қайта түсуге 9 сағатқа да жетпейтін уақыт жұмсаған.
- Килиманджаро әдебиет пен кинода жиі бейнеленеді. Ерекше мысал ретінде Хемингуэйдің «Килиманджароның қарлары» атты әңгімесін атауға болады.
- Тауда экологиялық зерттеу экспедициялары жиі өтеді. Бұл жаһандық жылынудың әсерін бақылауға мүмкіндік береді.
- Туризм аймақ халқы үшін маңызды табыс көзіне айналған. Сонымен бірге табиғатты қорғау ісіне де үлес қосуда.
- Таудың етегінде алып жапырақты ерекше өсімдіктер өседі. Мысалы, алып сенессио мен лобелиялар басқа еш жерде кездеспейді.
- Шыңға шығу арнайы ережелермен реттеледі, оның ішінде гидпен шығу міндетті. Бұл туристердің қауіпсіздігі мен табиғатты сақтау үшін қажет.
- Килиманджаро — биікке ұмтылудың символы. Ол адамзаттың қажырлығын, табиғаттың сұлулығын және армандардың мүмкін екендігін еске салып тұрады.
Бұл деректер Килиманджаро тауының табиғи ерекшеліктерін ғана емес, оның мәдени және рухани маңызын да көрсетеді. Бұл шың — тек Африканың емес, бүкіл әлемнің қазынасы. Табиғатты сақтау және оны құрметтеу — болашақ ұрпақ алдындағы міндет. Килиманджаро өз асқақтығымен әлі талай адамды баурап, шабыт сыйлай бермек.
