Мазмұны
Ауырсыну, ісіну және қозғалыстың шектелуі – буын қабынуы кезінде жиі байқалатын белгілер. Мұндай жайсыздық күнделікті белсенділікті төмендетіп, өмір сапасын айтарлықтай нашарлатуы мүмкін. Қабыну үдерісін дер кезінде емдемеу ауыр асқынуларға алып келеді. Сондықтан буын саулығын сақтау үшін бұл мәселені ерте сатыда анықтап, кешенді тәсілмен шешкен маңызды. Емдеудің мақсаты – тек ауырсынуды азайту емес, сонымен қатар оның себебін жою және қозғалыс мүмкіндігін қалпына келтіру. Бұл мақалада буын қабынуын басудың тиімді әрі қауіпсіз жолдары қарастырылады.
Қабынудың негізгі белгілері
Буын қабынуын тану қиын емес. Ол біртіндеп дамуы да, кенеттен басталуы да мүмкін. Әдетте қабыну бір буынды ғана емес, бірнеше аймақты қамтиды.
Жиі кездесетін белгілер:
- қызару мен жергілікті температураның жоғарылауы;
- буын маңындағы ісік;
- қимыл кезінде ауырсыну немесе сықырлау;
- қозғалыс ауқымының тарылуы;
- әлсіздік пен жалпы жайсыздық.
Егер осы белгілер бірнеше күннен ұзақ жалғасса, міндетті түрде дәрігерге қаралу қажет.
Қабынудың себептері мен мүмкін болатын асқынулар
Буын қабынуы әртүрлі себептерден туындауы мүмкін. Себеп анықталмаса немесе дер кезінде емделмесе, дерт асқынып, буын құрылымдарына қайтымсыз зақым келуі ықтимал.
Жиі кездесетін себептер:
- жарақаттар, созылу немесе микротравмалар;
- аутоиммунды немесе зат алмасу бұзылыстары;
- жасырын немесе анық инфекциялар;
- шамадан тыс жүктеме, дұрыс емес тамақтану;
- жасқа байланысты өзгерістер, иммунитеттің әлсіреуі.
Егер қабыну созылмалы түрге айналса, шеміршек тіндері бұзылып, буын деформациясы дамуы мүмкін.
Дәрі-дәрмек арқылы емдеу тәсілдері
Медициналық препараттар қабынуды басуда басты рөл атқарады. Алайда олардың түрі мен мөлшері әр науқасқа жекелей тағайындалады.
Көбіне қолданылатын дәрілер:
- Стероидты емес қабынуға қарсы препараттар. Ауырсыну мен ісінуді азайтады. Таблетка, жақпа немесе ине түрінде беріледі.
- Глюкокортикостероидтар. Қатты қабыну кезінде пайдаланылады. Көп жағдайда буын ішіне егіледі.
- Антибиотиктер. Инфекциялық себеп анықталған кезде ғана қолданылады. Өздігінен қабылдау қауіпті.
- Хондропротекторлар. Шеміршек тінін қорғайды, оның қайта бұзылуын баяулатады. Ұзақ мерзімді қолдануды талап етеді.
- Иммуносупрессанттар. Аутоиммунды артрит түрлерінде тағайындалады. Иммундық жауапты бәсеңдету арқылы қабынуды басады.
Барлық препараттар тек дәрігер бақылауымен қолданылуы тиіс. Бұл – емнің тиімді әрі қауіпсіз өтуінің басты кепілі.
Дәрісіз емдеу әдістері
Дәрілік емнен бөлек, бірқатар қосымша шаралар қабынуды азайтып, тезірек сауығуға сеп болады.
Олар мыналарды қамтиды:
- физиотерапия: магниттік өріс, лазер, ультрадыбыс;
- салқын немесе жылы компресстер;
- жеңіл массаж және ауырсынусыз жұмсақ жаттығулар;
- буынға күш түсірмейтін қозғалыстар мен арнайы гимнастика;
- таяныш немесе тірек құрылғыларын қолдану.
Мұндай әдістер көбіне ремиссия кезеңінде не жеңіл қабыну кезінде қолданылады.
Тамақтану мен өмір салтының маңызы
Буын денсаулығы тек дәрі-дәрмекке емес, өмір салтына да байланысты. Тамақтану мен қозғалыс тәртібі – қабынудың алдын алуда маңызды құрал.
Ұсынылатын әдеттер:
- балық, жаңғақ, көкөніс және дәнді дақылдарға бай теңгерімді ас мәзірін ұстану;
- тұзды, қуырылған және тәтті тағамдарды шектеу;
- жеткілікті мөлшерде су ішу;
- тұрақты дене белсенділігін сақтау;
- артық салмақтан арылу немесе оны бақылауда ұстау.
Осы қарапайым қағидалар қабынудың пайда болу қаупін төмендетуге көмектеседі.
Халық емдері мен қосымша тәсілдер
Халықтық емдеу тәсілдері қосымша көмекші құрал ретінде пайдалы болуы мүмкін. Бірақ оларды қолданар алдында міндетті түрде дәрігермен кеңескен жөн.
Кең тараған әдістер:
- бал мен қырыққабат жапырағынан жасалған компресс;
- теңіз тұзы мен лавр жапырағы қосылған ванналар;
- парафинмен немесе сазбен жылы орау;
- шай ағашы, эвкалипт майымен жеңіл уқалау;
- қалақай, имбирь, меңдуана секілді өсімдіктерден дайындалған шайлар.
Бұл әдістер ауырсынуды жеңілдетіп, буындағы қан айналымын жақсартады, бірақ олар негізгі емнің орнына жүрмейді.
Қандай жағдайда дереу дәрігерге қаралу керек
Кейбір белгілер шұғыл медициналық көмек қажет екенін білдіреді. Уақыт жоғалту жағдайды асқындырып жіберуі мүмкін.
Тез арада дәрігерге баруға себеп болатын жағдайлар:
- дене қызуының көтерілуі және қалтырау;
- буындағы қозғалыстың мүлде шектелуі;
- қызару мен тамыр соғуына ұқсас пульсация;
- ірің немесе сарысудың бөлінуі;
- жалпы әлсіздік пен интоксикация белгілері.
Осындай симптомдар байқалса, уақыт оздырмай медициналық көмекке жүгінген жөн.
Буын қабынуы – жиі кездесетін, бірақ дұрыс қаралмаса, күрделі асқынуларға әкелетін сырқат. Емдеудің ең жақсы нәтижесі – кешенді тәсіл: дәрі-дәрмек, физиотерапия, дұрыс тамақтану және салауатты өмір салты. Алғашқы белгілер пайда болған сәттен бастап тез әрекет ету – ауырсынуды азайту мен буын қозғалғыштығын сақтау кепілі. Ағзаға жанашырлық таныту – өз денсаулығына жауапкершілікпен қараудың алғашқы қадамы.
