Мазмұны
Қаржыны тиімді басқару – әр отбасының тұрақтылығы мен әл-ауқатының негізі. Қымбатшылық пен күтпеген шығындар көбейген заманда ақшаны орынды жұмсау аса маңызды бола түсті. Бірақ бұл жайлылықтан толық бас тарту дегенді білдірмейді. Керісінше, үйреншікті өмір салтын сақтай отырып та қаражатты үнемдеудің нақты амалдары бар. Ең бастысы – отбасы үшін ең маңыздыларын анықтап, қажетсіздерінен бас тартуды үйрену. Бұл мақалада отбасылық бюджетті ыңғайсыздықсыз үнемдеудің тиімді тәсілдері ұсынылады.
Шығындарды сараптаудан бастаңыз
Қаржылық тәртіпті қалыптастыру үшін ең алдымен қаражаттың қайда және қалай жұмсалатынын анықтап алу қажет. Тек нақты мәліметке сүйене отырып, қай жерден үнемдеуге болатынын түсінуге болады. Көп жағдайда адамның өзі қай салада артық ақша жұмсап жүргенін аңғармайды.
Назар аударуға тұрарлық негізгі бағыттар:
- соңғы айларда банк картасынан жасалған төлемдер;
- күнделікті қайталанатын ұсақ-түйек шығындар;
- жазылымдар мен автоматты төлем қызметтері;
- кейінге қалдыруға болатын ірі сауда-саттықтар;
- сыртта тамақтануға кететін шығындар.
Мұндай талдау нақты шешімдер қабылдауға және отбасылық қаражатты дұрыс бағыттауға көмектеседі.
Қаржылық басымдықтарды анықтаңыз
Шығындарды саралағаннан кейін маңызды және қосалқы қажеттіліктерді айқындау қажет. Отбасының ортақ мақсаты мен құндылықтары бюджетті дұрыс бөлудің негізі болады. Біреулер үшін бастысы – тұрғын үй, басқалар үшін – білім, денсаулық немесе демалыс.
Мынандай тәсілді қолдануға болады:
- Ең басты шығындарды бірінші кезекке қойыңыз. Бұған жалдау ақысы, коммуналдық төлемдер, азық-түлік, дәрі-дәрмек және балалардың оқуы кіреді. Мұндай шығындардан айналып өту мүмкін емес. Сондықтан оларды ең алдымен төлеу керек.
- Шығындарды маңызды және тілекке байланысты деп бөліңіз. Нақты қажет дүниелер мен тек қалаудан туындаған шығындардың айырмашылығын ұғыныңыз. Егер бір затты сатып алу туралы күмән туса, шешімді ертеңге қалдырған жөн. Уақыт өте келе оның шынымен қажет емес екені анықталады.
- Күтпеген жағдайларға арналған қор жинаңыз. Кейде жоспарлағаныңыздай бәрі бола бермейді. Мұндайда кішігірім қаржы қоры психологиялық тыныштық береді. Мұны табыстың белгілі бір пайызын шетке жинаумен іске асыруға болады.
Қаражатты осылайша басымдықпен бөлу отбасының қаржылық тұрақтылығын арттырады.
Жеңілдіктер мен тиімді ұсыныстарды пайдаланыңыз
Ақшаны үнемдеудің бірден-бір жолы – бар мүмкіндіктерді тиімді пайдалану. Жеңілдіктер мен акциялар күнделікті тауарларды әлдеқайда арзан бағаға сатып алуға жағдай жасайды. Бұл әсіресе үлкен отбасылар үшін өте пайдалы болмақ.
Мыналарға назар аударыңыз:
- супермаркеттер мен сауда орталықтарындағы маусымдық жеңілдіктерге;
- дүкенге алғаш тіркелгенде берілетін купондарға;
- дәріханалар мен жанармай бекеттеріндегі бонустық жүйелерге;
- интернет-дүкендердегі клиентке бағытталған бағдарламаларға;
- «1+1» акциялары сияқты ұсыныстарға.
Мұндай тәсілдерден бас тартпай, керісінше, оларды ақылмен қолдану арқылы өмір сүру деңгейін төмендетпей-ақ үнемдеуге болады.
Сауданы алдын ала жоспарлаңыз
Кенеттен жасалған сауда көбіне пайдадан гөрі шығын әкеледі. Жоспармен әрекет ету – қаражатты бақылауда ұстаудың сенімді жолы. Бұл әсіресе азық-түлік, тұрмыстық химия және киім-кешек сатып алуға қатысты.
Мынадай кеңестерді ұстануға болады:
- Дүкенге барар алдында тізім құрастырыңыз. Бұл қажетсіз заттарды алуға жол бермейді. Апталық мәзір құрып, соған сәйкес сатып алу – үнемдеудің нәтижелі әдісі. Жоспар арқылы тек керектіні аласыз.
- Жиі қолданылатын заттарды көтерме түрде алыңыз. Ұн, май, жарма және жуынуға арналған құралдар секілді заттар көлеммен сатып алынса, бағасы арзанға түседі. Бұл әсіресе бала-шағалы отбасыларға тиімді. Мұндай қорларды алдын ала дайындау керек.
- Аш қарынмен дүкенге бармаңыз. Бұл қарапайым, бірақ өте маңызды кеңес. Ашығу сезімі артық өнім алуға итермелейді. Нәтижесінде артық шығын мен азық-түлік қалдықтары пайда болады.
Алдын ала жоспарлау отбасының күнделікті шығынын едәуір қысқарта алады.
Қымбат дағдыларды арзан баламалармен алмастырыңыз
Жайлылыққа қол жеткізу үшін көп қаржы жұмсау міндетті емес. Кейбір әдеттерді қолжетімді әрі үнемді тәсілдермен алмастыруға болады. Бұл отбасының өмір сүру деңгейіне кері әсер етпей, керісінше, қаржылық сауаттылығын арттырады.
Мысал ретінде келесі амалдарды қолдануға болады:
- кафеге барудың орнына үйде тамақ дайындаңыз;
- кинотеатрдың орнына онлайн фильм көріңіз;
- үйді жөндеуді кезең-кезеңмен, қолжетімді материалмен жасаңыз;
- табиғат аясында серуендеуді дәстүрге айналдырыңыз;
- спортпен айналысу үшін тегін қосымшаларды пайдаланыңыз.
Осындай кішігірім өзгерістер үлкен қаржылық тиімділікке әкеледі.
Қаражатты үнемдеу – өмір сапасын төмендету емес, оны тиімді басқару. Ең бастысы – ақшаны ақылмен жұмсап, нақты қажеттіліктерге бағыттай білу. Шығындарды сараптап, басымдықтарды белгілеп, жоспар құру арқылы отбасы тұрақтылығын сақтап қала алады. Жеңілдіктер мен тиімді ұсыныстарды пайдалану да қаржыны үнемді жұмсауға сеп болады. Ақша жинау дағдыға айналған сайын отбасылық әл-ауқат артады. Ал бұл өз кезегінде сенімді болашақтың кепілі болмақ.
