Табиғат әлемі тіршілік иелерінің алуан түрлілігімен, түрлі климатқа бейімделуімен таң қалдырады. Солтүстіктегі Арктика мен оңтүстіктегі Антарктида көбіне тіршіліксіз кеңістіктер сияқты көрінеді. Алайда мұзды жазықтарда ерекше бейнесімен көзге түсетін бірегей құс тіршілік етеді. Пингвиндер — бейнесі, жүріс-тұрысы мен топтық әрекеті арқылы жан-жақты қызығушылық тудырады. Бұл құстардың өмір сүру салты көптеген тосын қасиеттерге, тіршілігін сақтаудың таңғаларлық тәсілдеріне және керемет дағдыларға толы. Әсіресе Антарктидадағы колонияларды зерттегенде, олардың табиғатқа бейімделу қабілеті айқын көрінеді. Төменде осы ерекше құстар туралы таңғаларлық деректер ұсынылған.
- Пингвиндер ұша алмайды. Олардың қанаттары уақыт өте келе есуге бейімделіп, суда жүзу үшін қолайлы пішінге айналған. Қатты сүйек құрылымы мен бұлшықеттердің орналасуы ұшу мүмкіндігін жойған.
- Император пингвині — ең ірісі. Оның биіктігі 120 сантиметрге дейін жетеді, ал салмағы кейде 40 килограмнан асады. Мұндай дене салмағы оған –60°C суықта жылуын жоғалтпай сақтауға көмектеседі.
- Антарктидада тек төрт түрі мекендейді. Олардың қатарына император, Адели, субантарктикалық және Дженту пингвиндері жатады. Әрқайсысы өлшемі, түсі мен көбею кезеңіндегі мінез-құлқымен ерекшеленеді.
- Олар өмірінің 75%-ын суда өткізеді. Су асты тіршілігінде олар балық, криль мен кальмар іздеп ондаған шақырымды еңсереді. Құрлыққа қарағанда суда әлдеқайда икемді қозғалады.
- Кейбірі 500 метр тереңдікке дейін сүңгиді. Император пингвиндері — ең терең сүңгитін құстардың бірі. Олар су астында 20 минуттан астам уақыт бола алады.
- Жүзу кезінде жылдамдықтары 35 км/сағ дейін жетеді. Денесінің гидродинамикалық пішіні мен күшті бұлшықеттері жылдам әрі нақты қозғалуына мүмкіндік береді.
- Олардың қауырсыны бірнеше қабаттан тұрады. Сыртқы қауырсын су өтпейді, ал астындағы мамық қабат жылуды сақтайды. Бұл құрылым суық суда тіршілік етуге бейімделген.
- Адамнан қорықпайды. Жерде жыртқыштар аз болғандықтан, пингвиндер зерттеушілер мен саяхатшыларға қызығушылық танытып, жақын келеді.
- Су астындағы көру қабілеті жоғары. Көзі жарықтың аздығына бейімделген, бұл оларды балық аулауда аса шебер етеді. Құрлықтағы көру деңгейі орташа ғана.
- Жұмыртқаны көбіне аталығы басады. Император пингвинінде ұрғашысы аңшылыққа кеткенде, аталығы жұмыртқаны аяқтарының үстіне қойып, терісінің қатпарымен жылытады.
- Балапандары қатты аязда жарыққа шығады. Сыртта –50°C суық болса да, ата-анасы оларды денесімен жылытып, желден қорғайды.
- Бір колонияда жүз мыңдаған пингвин жиналады. Мұндай тығыз шоғырда олар бір-бірінен жылу алып, суықта тірі қалу ықтималдығын арттырады.
- Бір-бірімен арнайы дыбыстар арқылы тілдеседі. Әр пингвиннің өзіне тән үні бар, ата-аналар сол арқылы балапанын, жұбын таниды.
- Кейбір түрлері алыс қашықтыққа көшеді. Император пингвиндері көбею кезеңінде қауіпсіз жер іздеп, материк ішіне ондаған шақырымға дейін жылжиды.
- Ауызында тіс жоқ. Оның орнына тіл мен таңдайында кішкентай шип тәрізді құрылымдар болады, олар балықты сырғып кетуден сақтайды.
- Тұщы су ішпейді. Денесінде арнайы тұзды бөлетін без болады, сол арқылы теңіз суын іше алады.
- Құрлықта жиі қарынмен сырғанайды. Лапалары мен қанаттарын пайдаланып, мұз бетінде сырғанау арқылы қозғалу оңайырақ болады.
- Қауырсынын тазартуға ерекше көңіл бөледі. Олар күн сайын май безінен бөлінетін затпен қауырсынын майлап, су өтпейтін қасиетін сақтайды.
- Қауырсыны күрт түсіп, линька кезеңінде олар суда жүзе алмайды. Бұл кезеңде олар жағада қалуға мәжбүр болады.
- Азығы маусымға байланысты өзгереді. Қоршаған ортаның жағдайына байланысты олар кейде диетасын өзгертеді.
- Көпшілігінде жыныстық айырмашылық байқалмайды. Бірақ көбею маусымындағы әрекеттері арқылы аталығы мен аналығы ажыратылады.
- Аталықтары қонырау секілді дауыстар шығарады. Олар қанаттарын жайып, секіріп, дауыстап, аналықтардың назарын аударуға тырысады.
- Кейбір пингвиндер 20 жылға дейін өмір сүреді. Ал тұтқында жақсы күтім жағдайында 30 жылға дейін тіршілік ете алады.
- Балапандарына ерекше қамқорлық жасайды. Әке-шешесі кезектесіп азықтандырып, қорғайды, балапан өздігінен қоректенгенше.
- Балапандары ата-анасының дауысын таниды. Олар кішкентайынан дауысты есте сақтап, топ ішінде өз ата-анасын таба алады.
- Кейбір түрлері ұяларын тастардан салады. Аталық пингвиндер ұрғашыларына ұсақ тастар сыйлап, ұяларын нығайтады.
- Мұхитта табиғи жаулары бар. Оларға теңіз барыстары, касаткалар мен үлкен кальмарлар шабуыл жасайды.
- Қауіпті сәттерде жылдам қозғалып, қашып құтылады. Су астындағы ептілігі олардың тірі қалу мүмкіндігін арттырады.
- Пингвиндер ғылым мен өнерге шабыт береді. Олар туралы көптеген фильмдер, мультфильмдер мен кітаптар жарық көрген.
Антарктида пингвиндері өз ерекшеліктерімен таң қалдырады. Табиғаттың қатал жағдайында өмір сүру қабілеті олардың керемет бейімделгіштігін көрсетеді. Бұл құстардың мінез-құлқы мен ұжымдық тіршілігі ерекше назар аударуға лайық. Пингвиндер туралы зерттеулер адамзатқа табиғаттың үйлесімділігі мен нәзіктігін тереңірек ұғынуға көмектеседі.
