Мазмұны
Автокөлікті алғаш басқару – әр адам үшін үлкен жауапкершілік пен жаңа тәжірибе. Теорияны жақсы меңгергенмен, нақты жолдағы жағдайлар мен күтпеген сәттер жаңадан рөлге отырған жүргізуші үшін қиындық туғызуы мүмкін. Алаңдаушылық, сенімсіздік немесе асығыс шешім қабылдау кейде қауіпті қателіктерге әкеледі. Бірақ көп жағдайларда осындай қиындықтарды болдырмауға болады. Ең бастысы – сабыр сақтау, әрбір әрекетке ойланып бару және тәжірибе арқылы машықты арттыру. Төменде жаңа жүргізушілерге арналған пайдалы кеңестер жинақталған.
Ұсақ-түйекке мән беру
Қауіпсіз жүргізудің негізі – назар мен мұқияттылықта. Көптеген қателіктер дәл осы қарапайым ережелерге салғырт қарағаннан туындайды.
Көлікке отырған сәттен бастап мыналарға мән беріңіз:
- айна мен орындықты дұрыс реттеу;
- рөлді екі қолмен тұрақты ұстау;
- бұрылыс көрсеткіштерін уақытында қосу;
- төмен жылдамдықта да арақашықтықты сақтау;
- көлбеу жерде тұраққа қойған кезде қол тежегішін міндетті түрде тарту.
Үнемі қайталанатын дұрыс дағдылар автоматты әрекетке айналады.
Психологиялық қателіктерден сақ болу
Жүргізушінің көңіл күйі мен ішкі сенімі – қауіпсіздікке тікелей әсер ететін факторлар. Артық сенімділік те, артық қорқыныш та жүргізуге кері әсер етеді.
Келесі әрекеттерге назар аудару қажет:
- Тәжірибелі жүргізушілерге еліктеуге тырыспаңыз. Олар күрделі маневрлерді дағдының арқасында орындайды. Сізге маңыздысы – дәлдік пен байыптылық.
- Күтпеген жағдай кезінде сабыр сақтаңыз. Қателік – үйренудің бір бөлігі. Жай ғана тоқтап, тыныстап, дұрыс шешім қабылдауға тырысыңыз.
- Телефон немесе навигаторға алаңдамаңыз. Бір сәттік назар аудармау қауіпті жағдайға соқтыруы мүмкін. Бағытты алдын ала белгілеп, дауыстық басқаруды пайдаланыңыз.
- Қасыңызда тәжірибелі адам болса – оны артықтық деп қабылдамаңыз. Керісінше, оның ескертулері мен кеңестері сізге көмекші болады.
- Жолдағы даулы жағдайлардан аулақ болыңыз. Басымдық үшін дауласқаннан гөрі, жағдайды қауіпсіз аяқтаған маңызды.
Эмоцияны бақылау – сенімді жүргізудің негізі.
Кеңістікті дұрыс бағалау
Жаңа жүргізушілер үшін көліктің көлемін сезіну және арақашықтықты дұрыс бағалау қиындық тудырады. Бұл машық біртіндеп қалыптасады, бірақ алғашқы күндерден бастап жаттығу қажет.
Мынадай кеңестер көмектеседі:
- тұраққа қоюды ашық жерде қайталап үйреніңіз;
- сызбалар мен белгілерді бағдар ретінде қолдануға тырысыңыз;
- бөгеттерге жақындаған кезде артығымен арақашықтық қалдырыңыз;
- көлікте парктроник немесе камера болса – тиімді пайдаланыңыз;
- сенімсіз жағдайда тоқтап, қайта бағалау жасаған жөн.
Кеңістікті дәл сезіну – тәжірибе мен байқағыштықтың нәтижесі.
Жол қозғалысын саралап түсіну
Жолда көлікті басқару – бұл механикалық әрекет қана емес, сондай-ақ жолдағы басқа адамдардың қозғалысын дұрыс болжау.
Төмендегідей дағдыларды дамыту қажет:
- Тек алдыңыздағы көлікті емес, одан әрі қозғалысты бақылау. Осылайша жолдағы өзгерістерге алдын ала дайындала аласыз.
- Жаяу жүргіншілерге, әсіресе мектеп маңында, аялдамаларда, көбірек назар аударыңыз. Олар күтпеген қозғалыс жасауы мүмкін.
- Велосипедшілер мен мотоцикл жүргізушілерін үнемі бақылап отырыңыз. Олар көрінбеуі мүмкін, бірақ жылдам жүреді.
- Ауа райы мен жолдың күйін есепке алыңыз. Жаңбыр немесе мұз көліктің тежеу жолын ұзартатынын ескеріңіз.
- Бағдаршам мен жол белгілерін ерте байқап, алдын ала әрекетке көшуге тырысыңыз. Бұл күтпеген тежеулер мен маневрлерден сақтайды.
Жолды дұрыс қабылдау – сенімді әрі қауіпсіз жүргізудің кепілі.
Үнемі жаттығу және өзін-өзі бағалау
Нағыз дағды – күнделікті тәжірибе арқылы қалыптасады. Әрбір шыққан жол – тәжірибе мен сенімділікке жол ашады.
Жетістікті жылдам көру үшін:
- күн сайын қысқа болса да көлікпен жүріңіз;
- әр сапардан кейін қандай қателік болды, не дұрыс шықты – талдап үйреніңіз;
- өз бетіңізше жүргізуден қорықпаңыз – бұл сіздің жауапкершілігіңізді арттырады;
- түрлі аудандарда, әртүрлі жол жағдайында тәжірибе жинақтаңыз;
- қиындау аймақтарды жаттап, олардан қалай қауіпсіз өтуге болатынын ойластырыңыз.
Уақыт өте келе сенім артып, жүргізу табиғи және жеңіл әрекетке айналады.
Автокөлікті жүргізудің бастапқы кезеңі – жауапты әрі эмоциялық жағынан күрделі уақыт. Қателіктерден толықтай қашу мүмкін емес, бірақ олардың алдын алуға толықтай болады. Сабырлылық, бақылау, тұрақты тәжірибе мен жан-жағына назар аудару – жаңа жүргізушіге үлкен көмек береді. Әр сапар – бұл үйренуге мүмкіндік, ал әр қиындық – шыңдалуға себеп. Жүргізу машығы біртіндеп бекіп, сенімділік пен еркіндікпен алмасады. Ал қауіпсіз әрі саналы жүргізу – жолдағы барлық қатысушының амандығына апаратын жол.
