Мазмұны
Тіс ауруы – адамды қалжыратып, әдеттегі өмір ырғағын бұзатын ең жағымсыз сезімдердің бірі. Кенеттен пайда болған ауырсыну барлық жоспарды өзгертіп, тыныштықты бұзады. Әрдайым тіс дәрігеріне дереу бару мүмкін бола бермейді, сондықтан уақытша жеңілдету әдістерін білу өте маңызды. Үй жағдайында қолданылатын тәсілдер толыққанды емнің орнын баспайды, алайда дәрігерге жеткенше ауырсынуды азайтуға көмектеседі. Дұрыс алғашқы көмек асқынудың алдын алып, өзіңізді жақсы сезінуге сеп болады.
Тіс ауруының себептері мен ауырсынуды күшейтетін факторлар
Тітіркендіргіш себептерді уақытылы жою ауырсынуды азайтып, жалпы хал-жағдайды жақсартады.
- тамақ қалдығының тіс арасына түсуі;
- кариес, қызыл иектің қабынуы, пульпит;
- тым суық, ыстық, қышқыл не тәтті тағамды көп жеу;
- тіс немесе қызыл иекке механикалық жарақат келтіру;
- тісті қатты ысқылап, дұрыс тазаламау;
- ауыз қуысы гигиенасын сақтамау;
- мұрын-жұтқыншақтағы қабыну аурулары;
- жүйкелік күйзеліс пен иммунитеттің әлсіреуі;
- шырышты қабықтың қорғаныс қабілетін төмендететін кей дәрілерді қабылдау.
Тітіркендіргіштерден құтылу арқылы ауырсыну қарқындылығын азайтып, өзіңізді жақсырақ сезінесіз.
Ауырсынуды уақытша жеңілдетудің әдістері
Дәрігерге бірден бару мүмкін болмаса, келесі қарапайым және қауіпсіз әдістерді қолданып көріңіз.
- Тіс аралығын арнайы жіп немесе ирригатор арқылы абайлап тазалаңыз. Тіс арасында қалып қойған кішкентай тағам қалдығы кейде өткір ауырсынудың себебі болады.
- Ауызды жылы сумен немесе әлсіз тұзды ерітіндімен шайыңыз. Бұл қабынуды азайтып, тамақ қалдықтарын кетіреді, әрі ісінуді басады.
- Дәріханада сатылатын ауырсынуды басатын гель немесе майды қолданыңыз. Мұндай препараттар жергілікті әсер етеді және ауырсынуды тез азайтады.
- Дәрігер ұсынған ауырсынуды басатын дәріні қабылдаңыз. Дозаны асырмауға және нұсқаулықты сақтауға ерекше мән беріңіз.
- Ауырған жерге мұз салынған компресс немесе суық сүлгі басыңыз. Бұл ісікті басып, ауырсынуды азайтады, бірақ мұзды тікелей тіс пен қызыл иекке қоймаңыз.
- Ауырған жақпен шайнаудан, ыстық, суық және қатты тағамнан бас тартыңыз. Бұл ауырсынуды күшейтпей, жағдайды жеңілдетеді.
Осы тәсілдерді сақтасаңыз, дәрігерге барғанға дейін өз-өзіңізді күтуге мүмкіндік аласыз.
Негізгі сақтық шаралары
Тіс ауруын күшейтпеу және ағзаға зиян келтірмеу үшін мынадай қателіктерге жол бермеңіз.
- ауырған жерге аспирин немесе басқа дәрі-дәрмекті тікелей қоймаңыз;
- бетіңізді, жақты жылытып, ыстық компресс қолданбаңыз – бұл қабынудың асқынуына әкелуі мүмкін;
- қызыл иекті тесіп, ауырған тісті өзіңіз жұлуға тырыспаңыз;
- ауызды тым агрессивті ерітіндімен жиі шаймаңыз;
- ауырсыну басылғанымен, тіс дәрігеріне баруды кейінге қалдырмаңыз;
- темекі мен алкогольден бас тартыңыз – бұл шырышты қабықты тітіркендіреді;
- күмәнді және халық арасындағы қауіпсіздігі дәлелденбеген әдістерді қолданбаңыз;
- жалпы хал-жағдайыңызды бақылап отырыңыз – бет, жақ ісінсе, температура көтерілсе, дереу дәрігерге қаралыңыз;
- дәрігер тағайындамаған күшті ауырсынуды басатын дәрілерді қабылдамаңыз.
Осы кеңестерді сақтау асқыну қаупін азайтып, емнен кейін тезірек қалпына келуге көмектеседі.
Қашан дәрігерге дереу қаралу керек
Кейде тіс ауруы қауіпті дерттің белгісі болуы мүмкін және кәсіби көмек қажет етеді.
- Ауырсыну дене қызуының көтерілуімен, бет-ауыз ісінуімен немесе іріңнің пайда болуымен бірге байқалса. Бұл абсцесс немесе жедел қабыну белгісі болуы мүмкін.
- Бет, ерін жансызданып, бас айналу немесе әлсіздік сезілсе. Мұндай белгілерде маманға дереу қаралыңыз.
- Ауырсыну дәрі-дәрмек қабылдаған соң да басылмаса немесе түнде күшейсе. Бұл кариес немесе пульпит асқынғанын көрсетеді.
- Тіске немесе қызыл иекке жарақат тигенде қан кету, сыну болса. Тісті аман сақтап қалу және инфекциядан қорғану үшін жедел медициналық көмек қажет.
- Ауыз ашу, шайнау, сөйлеу қиындаса. Бұл қабыну жақ айналасындағы тіндерге таралғанын білдіреді.
Осындай жағдайда уақыт оздырмай маман көмегіне жүгініңіз – бұл асқынудың алдын алып, денсаулығыңызды сақтайды.
Тіс ауруы өмір сапасын едәуір төмендетеді, алайда дәрігерге дейін ауырсынуды жеңілдететін бірқатар қарапайым әдіс бар. Алғашқы көмек ережелерін сақтау және сақтық шараларына мұқият болу асқыну қаупін төмендетеді. Тіс дәрігеріне уақытында қаралу керек – мәселені тек маман анықтап, толық емдей алады. Өзіңізге жауапкершілікпен қарап, белгілерге мұқият болу және ауырсынуға дер кезінде әрекет ету – жақсы көңіл-күй мен саулық кепілі.
