Ежелгі өркениеттер адамзат тарихында терең із қалдырған. Солардың бірі – көне Мысыр. Бұл елдің мәдениеті, астрономиялық білімдері мен сәулет өнері бүгінге дейін таңдай қақтырады. Әсіресе, Гиза жазығындағы Ұлы пирамидалар – ғасырлар бойы адамзатты таңғалдырған ерекше нысандар. Олар ежелгі Египеттің даңқын арттырып қана қоймай, әлемдік сәулет өнерінің шедевріне айналды. Пирамидалар туралы көпшілікке белгілі деректерден бөлек, кейде күтпеген әрі таңғаларлық фактілер де бар. Төменде келтірілген мәліметтер осы сәулет ғажайыптарына жаңаша көзқараспен қарауға мүмкіндік береді.
- Хеопс пирамидасының бастапқы биіктігі шамамен 146,6 метр болған. Қазіргі таңда оның жоғарғы жағы тозғандықтан, аздап аласарған. Бірақ соған қарамастан, ол ежелгі әлемнің ең биік құрылысы болып қала берді.
- Бұл пирамида шамамен 3 800 жыл бойы Жер бетіндегі ең биік құрылыс болып саналды. Оны тек XIII ғасырда салынған ағылшын соборы ғана биіктігі жағынан басып озды.
- Пирамиданың төрт жағы дәл географиялық бағыттарға сәйкес салынған. Бұл – ежелгі мысырлықтардың астрономиядан терең хабары болғанын дәлелдейді.
- Құрылыс үшін қолданылған әрбір тас блоктың салмағы 2-30 тонна арасында. Кейбіреулері 50 тоннадан асады. Мұндай ауыр тастарды қалай орнатқандары – әлі күнге дейін жұмбақ.
- Жалпы саны 2,3 миллиондай тас пайдаланылған. Егер бір адам күніне бір тас қана орнатса, бүкіл құрылысты аяқтауға 6 000 жылдан астам уақыт кетер еді.
- Бастапқыда пирамида жарқыраған ақ әктастармен қапталған. Олар күн сәулесін шағылыстырып, құрылысты алыстан көз тартатын етіп көрсеткен.
- Пирамиданың негізі дерлік мінсіз шаршы пішінді. Қабырғалар арасындағы ұзындық айырмашылығы 20 сантиметрден аспайды.
- Оның периметрі мен биіктігінің арақатынасы π санына өте жақын. Бұл сәйкестік кездейсоқ па, әлде ойластырылған ба – әлі де талқыланып келеді.
- Металл құралдары болмағандықтан, құрылысшылар тас өңдеуді ерекше тәсілдермен жасаған. Бұл олардың технологиялық деңгейінің жоғары болғанын аңғартады.
- Пирамиданың ішінде бірнеше бөлме мен дәліздер орналасқан. Олардың бір бөлігі XXI ғасырдың өзінде жаңа технологиялар арқылы анықталды.
- Құрылыстың сейсмикалық тұрақтылығы таңғалдырады. Жер сілкіністеріне қарамастан, пирамида өз пішінін сақтап қалған.
- Тас блоктарды тасымалдау үшін ағаш шаналар мен арнайы арналар қолданылған. Ылғал құм үйкелісті азайтып, жұмысты жеңілдеткен.
- Құрылысты 20 жыл ішінде жалдамалы жұмысшылар салған. Олар тамақпен, киіммен және баспанамен қамтамасыз етілген.
- Кейбір ғалымдар пирамида жұлдыздар қозғалысымен байланысты деп санайды. Бұл көзқарас пирамиданың бағытталуына негізделген.
- Пирамиданың биіктігі дюйммен есептегенде Жер мен Күн арасындағы орташа қашықтыққа сәйкес келеді. Мұндай сәйкестік түрлі теориялардың тууына себеп болды.
- Ішкі бөлмелерінен ешқандай мумия табылмаған. Бұл пирамиданың шын мәнінде не үшін салынғанын анықтауды қиындатады.
- Құрылыстың ішінде ерекше акустика бар. Тіпті шағын дыбыстардың өзі бірнеше рет шағылысады.
- Орта ғасырларда кейбір араб шежірелерінде пирамидалар апаттардан кейін білім мен құнды заттарды сақтап қалу үшін салынды деп айтылады.
- Гиза пирамидасы – жалғыз мысал емес. Египет аумағында 100-ден аса пирамида бар, олардың әрқайсысының өзіндік ерекшелігі бар.
- Бұл сәулет стилі кейінгі ғасырларда көптеген елдерде әсер қалдырды. Мысалы, Париждегі Лувр мұражайындағы шыны пирамида.
- Ұзақ уақыт бойы пирамидалар керуендерге бағыт көрсететін бағдаршам қызметін атқарған. Олардың бейнесі карталарға қарағанда есте жақсы сақталған.
- Ертеректе пирамида қабырғалары жазулар мен суреттермен безендірілген. Олардың көпшілігі бүгінге жетпегенімен, ішкі бөліктерде сақталған үлгілері бар.
- XIII ғасырда бірқатар билеушілер пирамиданы бұзып, тастарын құрылысқа пайдаланбақ болған. Алайда бұл жұмыс тым ауыр болғандықтан, олар райынан қайтқан.
- Туристер Гизаға келген сайын ерекше сезімге бөленеді. Құрылымның ауқымы мен ежелгі шеберлік оларға ұмытылмас әсер қалдырады.
- Мыңдаған жыл өткеніне қарамастан, пирамидалар өз сырын сақтап отыр. Құрылыстың әдістері мен шынайы мақсаты жайлы пікірталастар әлі жалғасуда.
Ұлы пирамидалар – адамзаттың даналығы мен төзімділігінің символы.
Олар бізге тек өткенді емес, болашақты да тануға көмектеседі. Осындай ғажайып нысандар арқылы біз өз өркениетіміздің негіздерін тереңірек түсінеміз. Пирамидалар өткеннің емес, мәңгілік рухтың көрінісі екенін тағы бір мәрте дәлелдейді.
