Жабайы табиғат әлемі әрбір тіршілік иесінің ерекшелігімен және ғажайып қасиеттерімен таңғалдырады. Кейбір жануарлар белгілі бір елдің немесе бүкіл халықтың символына айналған. Панда — әлемдегі ең танымал әрі сүйкімді аңдардың бірі. Бұл ақ-қара түсті аң Қытайдың ұлттық мақтанышы болумен қатар, зоологтар мен экологтардың да ерекше назарында. Бір қарағанда жайбарақат әрі баяу қимылдайтын сияқты көрінгенімен, оның бойында таңданарлық қасиеттер жетерлік. Төменде осы бейбіт әрі сирек кездесетін жануар туралы ең қызықты мәліметтер берілген.
- Үлкен панда аю тұқымдасына жатады. Сыртқы пішіні енотқа ұқсас болғанымен, генетикалық зерттеулер оның аюлар тобына жататынын дәлелдеген.
- Оның негізгі азығы — бамбук. Бір тәулікте 20 килограммнан астам бамбук жейді, бірақ оның өте аз мөлшерін ғана сіңіреді.
- Жақ сүйектері мықты, азу тістері ірі әрі берік болады. Бұл құрылым қатты бамбук талшықтарын шайнауға бейімделген.
- Биологиялық тұрғыда жыртқыш саналғанымен, панданың рационы негізінен өсімдікке негізделген. Тек сирек жағдайда жұмыртқа не ұсақ жануарларды жейді.
- Табиғи мекені – Қытайдың орталық бөлігіндегі таулы ормандар. Олар теңіз деңгейінен 1200-4000 метр биіктіктегі бамбукты ормандарды таңдайды.
- Пандалар жалғыз тіршілік етеді. Әрбір ересек аң өз аймағында мекендеп, шекарасын арнайы иіспен белгілейді.
- Қара-ақ түсті терісі оны қоршаған ортада жасыруға көмектеседі. Ақ түстері қармен астасып кетсе, қара бөліктері көлеңкеде көзге түспейді.
- Алдыңғы аяқтарында жалған бас бармақ болады. Бұл сүйек құрылымы бамбукты қолмен ұстағандай етіп жеуге мүмкіндік береді.
- Табиғи ортада шамамен 20 жыл өмір сүреді. Ал хайуанаттар бағында күтім жақсы болған жағдайда 30–35 жылға дейін өмір сүреді.
- Аналықтың буаз болу мерзімі 95-тен 160 күнге дейін созылады. Ұрықтану кезеңі өте қысқа әрі күрделі процестермен сипатталады.
- Жаңа туған панда небәрі 100 грамдай болады. Ал ересек түрлерінің салмағы 100 килограмнан асады.
- Балапандары соқыр әрі әлсіз күйде дүниеге келеді. Алғашқы екі айда олар анасының жылуы мен қорғауына толығымен тәуелді.
- Екі егіз туған күннің өзінде көбінесе біреуі ғана тірі қалады. Анасы әдетте мықтысын ғана асырап өсіреді.
- Пандалар өте жуас әрі бейбіт мінезімен танымал. Хайуанаттар бағында олар сирек агрессия көрсетеді, сондықтан көрермендердің сүйіктісіне айналған.
- Иіс сезу қабілеті өте жоғары. Бұл қабілеті арқылы басқа пандалардың бар-жоғын анықтап, артық жанжалдан аулақ жүреді.
- Белсенділігі негізінен таңертең және кешке байқалады. Қалған уақытты тамақ қорытып, тынығумен өткізеді.
- Қалың әрі су өткізбейтін жүні бар. Мұндай жүн ылғалды әрі салқын климатқа төтеп беруге көмектеседі.
- Қыста ұйқыға кетпейді. Суық мезгілде басқа бамбук түрлерімен қоректеніп, тіршілігін жалғастыра береді.
- Уақытының басым бөлігін отырып өткізеді. Себебі бамбукты шайнау үшін ұзақ уақыт пен ыңғайлы күй керек.
- Жүру кезінде табанының толық бетімен қозғалады. Адам мен басқа аюларға ұқсап жүргенде аздап шалқақтап көрінеді.
- Құлағы орташа дамыған, иіс пен көру қабілеті жақсырақ. Дегенмен қауіпті дыбыстарды естіп, әрекет етуге қабілетті.
- Балапандары алты айлығынан бастап қатты тағамға үйрене бастайды. Алайда бір жарым жасқа дейін анасының сүтін емуді жалғастырады.
- Аталықтар ұрпақ тәрбиесіне араласпайды. Баланы өсіру мен қорғау — тек аналықтың мойнындағы жауапкершілік.
- Ағашқа өрмелеуді жақсы көреді. Әсіресе жас пандалар ойнау немесе қауіптен жасырыну үшін жиі өрмелейді.
- Бір-бірімен түрлі дыбыстар арқылы қарым-қатынас жасайды. Олардың репертуарында сықырлау, міңгірлеу, пысылдау мен шиқылдау сияқты үндер бар.
- Табиғатта жауы көп емес. Негізгі қауіп — адам, әсіресе орман кесу мен заңсыз аулау.
- Панда — табиғатты қорғаудың халықаралық символы. Ол Дүниежүзілік жабайы табиғатты қорғау қорының логотипінде бейнеленген.
- Қытай оларды ұлттық қазына санайды. Бұл жануарларды басқа елдерге беру қатаң бақылауда, жалға алу келісімімен ғана рұқсат етіледі.
- Қолға үйретіп өсіру арнайы жағдайды талап етеді. Сәтті көбею үшін жұптың мінезі мен қоршаған ортасы аса маңызды рөл атқарады.
- Сирек кездесетін түр ретінде тіркелгенімен, популяциясы біртіндеп артып келеді. Экологтар мен табиғат қорғаушыларының күш-жігері бұл үрдіске оң әсер етіп отыр.
Пандалар — тек сүйкімді жануар ғана емес, табиғаттың күрделілігі мен нәзіктігін бейнелейтін тіршілік иесі. Олар жайлы әрбір жаңа дерек таңданыс пен құрмет тудырады. Бұл жануарларды қорғау — болашақ ұрпақ алдындағы ортақ міндет. Табиғатпен үйлесімде өмір сүрудің бір үлгісі дәл осы — панда.
