Мазмұны
Асқазандағы ауырлық сезімі – көпшілікке таныс жағымсыз жағдай, тіпті ең дәмді кештің әсерін де бұзуы мүмкін. Әдетте мұндай сезім шамадан тыс тамақ ішкеннен, майлы немесе беймәлім тағамды көп жегеннен, кейде асқорыту жүйесіндегі бұзылыстарға байланысты пайда болады. Кейде ауырлық тез өтеді, бірақ кей жағдайларда бұл жайсыздық бірнеше сағатқа созылуы мүмкін. Дұрыс тамақтану мен дер кезінде жасалған әрекеттер жайсыздықты ғана емес, оның қайта пайда болуын да алдын алуға көмектеседі. Тамақтан ләззат алу үшін және ауырлықтан арылу үшін бірнеше қарапайым әрі тиімді әдістерді білу маңызды.
Ауырлықтың пайда болу себептері мен алдын алу тәсілдері
Асқазандағы жайсыздықты туғызатын факторларды білу оның алдын алуға және өзіңізді жақсы сезінуге мүмкіндік береді.
- мөлшерден тыс немесе асығыс тамақтану;
- ауыр, майлы немесе ащы тағамдарды жиі қолдану;
- ас ішу кезінде жеткілікті сұйықтық ішпеу;
- газдалған сусындар мен алкогольді жиі тұтыну;
- тамақ ішу кезіндегі күйзеліс немесе мазасыздық;
- аз қимылдау, белсенділіктің аздығы;
- сирек әрі тұрақсыз тамақтану;
- тәтті мен тоқашты шамадан тыс жеу;
- тамақты дұрыс шайнамау әдеті.
Егер ауырлық жиі байқалса, ас мәзірін қайта қарап, дәрігерден кеңес алу қажет.
Ауырлық сезімі пайда болғанда не істеу керек
Мұндай жайсыздықты сезінгенде дүрлікпей, жағдайды ушықтырмау маңызды.
- Тамақтан кейін бірден жатпаңыз, тіке жүрген дұрыс. Ашық ауада баяу серуендеу ас қорытуға көмектеседі.
- Сәл жылы су ішіңіз, суық сусыннан бас тартқан жөн. Жылы су асқазан бұлшықеттерін босаңсытып, ас қорыту үдерісін жеңілдетеді.
- Қарынға сағат тілі бағытымен жеңіл массаж жасаңыз. Бұл перистальтиканы жақсартып, жайсыздықты азайтады.
- Алдағы бірнеше сағатта газдалған сусындар мен кофеден бас тартыңыз. Олар іштің кебуін күшейтіп, ас қорыту процесін баяулатуы мүмкін.
- Дәрігердің кеңесінсіз фермент немесе басқа дәрі-дәрмек қабылдамаңыз. Көп дәрі-дәрмек күнделікті қолдануға арналмаған.
- Аштық сезілмесе, келесі тамақтануды кейінге қалдырыңыз – асқазанды шамадан тыс жүктемеңіз. Келесі тамаққа жеңіл, сіңімді тағамдардан бастаңыз.
- Егер ауырлық жүрек айну, құсу, ауырсыну немесе бір тәуліктен ұзаққа созылса, міндетті түрде дәрігерге қаралыңыз.
Көп жағдайда осы қарапайым шаралар жайсыздықтың салдарын азайтады және қайталануын болдырмайды.
Профилактика үшін пайдалы әдеттер
Дұрыс тамақтану және өз ағзаңызды тыңдау асқазанда ауырлық сезімін болдырмауға көмектеседі.
- асықпай, тамақты жақсылап шайнап жеу;
- шағын порциямен, жиі тамақтану әдетін қалыптастыру;
- жолда жей бермеу, дастархан басында гаджеттен алаңдамау;
- ас мәзіріне көкөніс, көк, ашытылған сүт өнімдерін жиі қосу;
- фастфуд пен майлы тағамнан алыс болу;
- тым ыстық немесе суық тағамды жемеген дұрыс;
- күн бойы таза су ішуді әдетке айналдыру;
- кешкі асты ұйқыға дейін 2-3 сағат бұрын ішу;
- ағзаңызды тыңдап, тойғаныңызды сезгенде тоқтаңыз.
Осы қарапайым әдеттер асқорыту жүйесінің саулығын сақтап, әр тамақтан соң жеңілдік сезімін қамтамасыз етеді.
Дәрігер көмегі қашан қажет
Кей жағдайда асқазандағы ауырлық елеулі дерттің белгісі болуы мүмкін. Мұндайда кәсіби диагностика мен ем керек.
- Ауырлықпен қатар ауырсыну, құсу болса немесе жайсыздық екі күннен артық созылса. Бұл гастрит, ойық жара немесе басқа да бұзылыстың белгісі болуы мүмкін.
- Қайталанатын кебу, күйік немесе ауызда ащы дәм сезілуі. Мұндай белгілер бауыр немесе өт жолдарының жұмысында ақау барын көрсетуі мүмкін.
- Интоксикация белгілері: әлсіздік, дене қызуының көтерілуі, жалпы жағдайдың күрт нашарлауы. Бұл жағдайда шұғыл медициналық көмек қажет.
- Асқорыту бұзылысы салдарынан тәбет жоғалуы немесе салмақтың түсуі. Мұндай жағдайда толық тексеруден өту керек.
- Сау тамақтану мен дұрыс әдеттерге қарамастан, жайсыздық сақталса. Себебін анықтау және жеке ем алу үшін дәрігер кеңесі қажет.
Дәрігерге уақытында жүгіну асқынудың алдын алып, денсаулықты ұзақ сақтауға көмектеседі.
Тамақтан кейінгі ауырлық – жиі кездесетін мәселе, бірақ оны қарапайым ережелер арқылы шешуге болады. Ағзаңызды тыңдап, жайсыздықты елемей жүре бермей, дер кезінде дұрыс шара қолдану керек. Дұрыс тамақтану дағдыларын қалыптастыру мен ас мәзірін бақылау – жайсыздықтан сақтайды әрі әр тамақтан ләззат алуға мүмкіндік береді. Егер ауырлық ұзақ уақыт кетпесе немесе қосымша жағымсыз белгілермен бірге жүрсе, маманға қаралған дұрыс. Өз ағзаңызға ұқыпты қарап, саулығыңызды сақтаңыз – бұл белсенді әрі қуатты өмірдің кепілі.
