Мазмұны
Адал достық – адам өміріндегі маңызды құндылықтардың бірі. Ол сенімге, өзара құрметке, шынайы жанашырлыққа негізделеді. Нағыз дос қуанышты бөлісіп, қиын сәтте жанынан табылады, ал ішкі уайымын бөлісу үшін жағдай туғыза алады. Достық бір күнде пайда болмайды – оны сақтау үшін шыдамдылық, түсіністік пен ықылас қажет. Жақындарға қолдау көрсетіп, сенімді тірек болу – үлкен жауапкершілік әрі адамгершілік белгісі. Ендеше достықты қалай нығайтып, айналаңыздағы адамдарға пайдалы болуға болатынын қарастырайық.
Эмпатия мен зейінділік
Біреудің орнына өзіңізді қоя білу және оның ішкі күйін түсінуге тырысу – шынайы достықтың негізі. Көп жағдайда адамға кеңес емес, жанашыр тыңдарман мен шынайы қолдау қажет.
Эмпатияны көрсету үшін:
- әңгімелесушіні бөлмей, шынайы тыңдауға тырысыңыз;
- оның көзқарасы сізден өзгеше болса да, түсіністік танытыңыз;
- оның сезімдерін елемей немесе төмендетіп сөйлемеңіз;
- пікіріңізді сыпайы әрі сезімтал түрде жеткізіңіз;
- жай ғана «қасыңдамын» деген сөздің өзінде жылулық бар екенін ұмытпаңыз.
Жылы сөз – жанға ем, ал шынайы қолдау адамды ішкі күйзелістен алып шығуы мүмкін.
Қиын сәтте жанынан табылу
Тек жақсы күнде емес, ауыр кезеңдерде де қасында болу – достықтың шынайы көрсеткіші. Мұндай кезде артық сұрақ емес, үнсіз қолдау мен сабырлы қатынас маңызды.
Қолдаудың нақты мысалдары:
- Қажет болса көмектесуге дайын екеніңізді ескертіңіз. Бірақ көмекті күштеп ұсынуға болмайды – адам дайын болған кезде өзі айтады.
- Күнделікті өмірдегі ұсақ көмектер үлкен рөл атқарады. Үй жинау, бірге дүкенге бару немесе жай ғана жанында болу да қолдау саналады.
- Сенімді әрі қауіпсіз орта жасаңыз. Өз ойы мен сезімін ашық жеткізе алатын кеңістік қажет.
- Адамның жеке кеңістігіне құрметпен қараңыз. Егер ол уақытша тыныштықты қаласа – оны қабылдай біліңіз.
- Қысқа хабарлама, қоңырау немесе жылы лебіз – үлкен мәнге ие. «Сені ойлап отырмын» деген сөздің өзі – күш береді.
Мұндай қарапайым, бірақ шынайы әрекеттер жақыныңызға жалғыз емес екенін сездіреді.
Шынайылық пен ашықтық
Достық жалған сөз бен жасандылықты көтермейді. Ашықтық пен шынайы сөйлесу сенім орнатуға және түсініспеушіліктен сақтауға көмектеседі.
Бұл үшін:
- сезіміңізді айыптамай, байыппен жеткізіңіз;
- шындықты айту барысында әдептен аспаңыз;
- қатеңізді мойындап, кешірім сұрай білуге дайын болыңыз;
- шындықты жасырып, жанашырлық түрінде өтірік айтудан сақтаныңыз;
- кері байланысты сабырмен қабылдауға тырысыңыз.
Мұндай шынайы қарым-қатынас сенімге негізделген ұзақ достықтың іргесін қалайды.
Ортақ уақыт пен қызығушылық
Көбірек бірге уақыт өткізу – достықты нығайтудың тиімді жолы. Міндетті түрде ерекше бір шара емес, ең қарапайым кездесудің өзі де маңызды.
Бірге уақыт өткізудің тәсілдері:
- серуендеу кезінде еркін әңгіме айту;
- ортақ қызығушылықпен айналысу, мысалы кітап оқу немесе спорт;
- бір фильмді бірге көріп, ой бөлісу;
- табиғатқа бірге шығу немесе жаңа орындар ашу;
- күтпеген, бірақ жүректен шыққан сыйлық немесе хат жолдау.
Мұндай сәттер достықтың естен кетпес естеліктерін қалыптастырады.
Жеке кеңістікке құрмет
Ең жақын адамдардың өзі кейде жалғыз қалғысы келеді. Нағыз достық – адамның еркіндігін шектемей, сонымен қатар оны түсініп, қолдауға дайын болу.
Бұл келесі әрекеттерді қамтиды:
- әркімнің жеке өмірі мен жоспарлары бар екенін түсіну;
- бақылау мен қысым көрсетпеу;
- бірден жауап күтпеу, шыдамды болу;
- табысына шын жүректен қуану;
- қызығушылық таныту барысында оның шекарасынан аспау.
Мұндай құрмет достықты ыңғайлы, еркін әрі сенімді етеді.
Нағыз достықтың белгілері
Жақсы дос бола алып жүрсіз бе, жоқ па – мұны уақыт пен қарым-қатынас өзі көрсетеді. Алайда белгілі бір қасиеттер шынайы достықтың бар екенін аңғартады.
Ол мынадай белгілер арқылы көрінеді:
- қиындық туғанда жоғалмайды, керісінше – жаныңыздан табылады;
- үнсіз тыңдап, кінәламай сөйлей біледі;
- шындықты ашық айтады, бірақ ренжітпей жеткізеді;
- жетістігіңізге шынайы қуанады;
- жанында болу – өзіңізге сенімділік пен тыныштық сыйлайды.
Осындай белгілер қарым-қатынастың терең әрі сенімді екенінің дәлелі.
Жақсы дос болу – тыңдау, түсіну, қолдау және құрмет көрсету қабілетін талап ететін рухани еңбек. Мұндай қарым-қатынас өмірдің ең маңызды тіректерінің бірі. Достық – уақыт пен ықыласпен берік болатын, сезім мен сенімге негізделген құндылық. Близкие адамдарға қамқорлық таныта отырып, біз өзімізді де дамытамыз, ішкі дүниемізді байытамыз. Жылы сөз, шынайы жанашырлық пен уақытында жасалған қолдау – нағыз достықтың мызғымас іргетасы.
