Мазмұны
Аллергиялық тері реакциялары адамға айтарлықтай жайсыздық тудырып, күнделікті өмір сапасына теріс әсер етеді. Қызару, құрғау және әсіресе қышу – кенеттен пайда болатын және ұйқысыз түндер мен үнемі мазасыздыққа себеп болатын негізгі белгілердің бірі. Мұндай симптомдар әртүрлі себептермен туындауы мүмкін: белгілі бір тағамға реакциядан бастап, шаң, өсімдік тозаңы немесе тұрмыстық химияға дейін. Қалай болғанда да, жағдайды ушықтырмай, дер кезінде дұрыс әрекет ету маңызды. Қышу сезімін жеңілдету – тек жайлылық емес, сонымен бірге терінің зақымдануына жол бермеудің амалы. Бұл мақалада аллергиялық тері қышуын күнделікті тұрмыста қалай тиімді басуға болатыны туралы пайдалы кеңестер беріледі.
Аллергиялық қышудың себептері мен ерекшеліктері
Қышуды басуға көшпес бұрын оның пайда болу себебін анықтаған жөн. Адам ағзасы кейбір қауіпсіз заттарды “қатер” деп қабылдап, оларға қарсы гистамин бөледі – дәл осы зат теріде тітіркенуді, ісінуді және қышуды тудырады. Мұндай жағдайға бейім адамдарда симптомдар жиі қайталанып тұруы мүмкін. Әдетте қышумен бірге бөртпе, қызару немесе ісік байқалады. Қышынған жерді жиі тырнау тері қабатын зақымдап, инфекция түсу қаупін арттырады.
Қышуды туындататын негізгі факторлар:
- үй жануарларының жүні мен өсімдіктер тозаңы;
- синтетикалық маталар немесе жуу құралдары;
- жәндіктердің шағуы;
- косметика мен парфюмерия;
- белгілі бір тағамдар мен қоспалар;
- дәрі-дәрмек пен дәрумендер;
- ауа температурасының күрт өзгерісі.
Алдымен аллергия туындауы мүмкін қоздырғышпен байланысты барынша азайту қажет.
Қышуды жылдам басуға көмектесетін тәсілдер
Қышу пайда болғанда, одан тезірек арылғыңыз келеді. Төмендегі қарапайым әрекеттер оны жеңілдетуге көмектеседі:
- зақымданған жерді сабынсыз салқын сумен жуыңыз;
- мұздалған немесе салқын сулы мата басыңыз;
- құрамында ментол, алоэ вера немесе каламин бар крем жағыңыз;
- бөлмені желдетіп, ыстықтан сақтаныңыз;
- табиғи мата киіп, денеге қысым түсірмейтін киім таңдаңыз;
- қатты қышыса да, тырнамауға тырысыңыз;
- ыстық душ пен қатты жуғыш заттардан бас тартыңыз.
Бұл әдістер теріні тыныштандырып, тітіркенуді уақытша жеңілдетеді.
Жергілікті жағуға арналған дәрілік құралдар
Егер жоғарыдағы тәсілдер жеткіліксіз болса, арнайы препараттар қолдануға болады. Оларды теріге тікелей жағу арқылы әсер етуге болады:
- Антигистаминді жақпа майлар мен гельдер. Мұндай құралдар гистаминнің әсерін тежейді. Олар қышуды азайтып, қызаруды басады және бөртпенің таралуына жол бермейді.
- Кортикостероидты жақпалар. Егер қабыну айқын болса және жайсыздық ұзаққа созылса, дәрігер тағайындаған жағдайда ғана пайдалану қажет. Қысқа мерзімді қолдануға жарамды.
- Ылғалдандыратын эмоленттер. Құрғақтықты азайтып, тері тосқауылының қалпына келуіне көмектеседі. Құрамында иіссіз және бояусыз, гипоаллергенді өнімдер болғаны жөн.
- Мырыш немесе шайыр қосылған жақпа майлар. Бұл құрамдар дымқыл жараларды кептіріп, микробқа қарсы әсер береді. Олар әсіресе сулы бөртпелер кезінде тиімді.
- Пантенол негізіндегі құралдар. Тері жасушаларының жаңаруын тездетіп, қышынған аймақты тыныштандырады. Аллергиялық дерматиттің алғашқы кезеңінде қолдануға болады.
Дәрілік майларды қолданар алдында дәрігермен кеңесу ұсынылады.
Ішке қабылданатын дәрілер мен жалпы кеңестер
Кейде теріге жағылатын құралдармен қатар, ағза ішіндегі өзгерістерге де әсер ету қажет. Бұл жағдайда кешенді тәсіл жақсы нәтиже береді:
- Антигистаминдік дәрі қабылдау. Қазіргі препараттар ұйқышылдық туғызбай, аллергия белгілерін жеңілдетеді. Әсіресе маусымдық немесе жанасудан болған реакцияларда тиімді.
- Суды жеткілікті мөлшерде ішу. Су аллергендердің ағзадан шығуын тездетіп, теріні табиғи ылғалмен қамтамасыз етеді.
- Аллергия туғызатын тағамдарды шектеу. Қышу күшейген кезде цитрус, шоколад, теңіз өнімдері мен ащы тағамдардан бас тартқан дұрыс.
- Омега-3 май қышқылдарын көбейту. Бұл қоспалар тері құрылымын жақсартып, қабыну процесін азайтады. Қайнар көздері: балық, зығыр майы, жаңғақ.
- Ұйқы гигиенасы мен ауа тазалығын сақтау. Таза төсек, шаңсыз бөлме және ылғалды ауа тері жағдайына оң әсер етеді.
Бұл шаралар қышуды жүйелі түрде бақылауда ұстауға мүмкіндік береді.
Аллергиялық тері қышуы адам өміріне елеулі қолайсыздық әкеледі, бірақ оны жеңілдетуге болатын қарапайым әрі тиімді әдістер бар. Маңыздысы – белгілермен қатар, олардың себебіне де назар аударып, мүмкіндігінше аллергеннен аулақ болу. Дұрыс таңдалған дәрілер, өмір салтын түзету және теріні күтіп ұстау арқылы жағымсыз сезімді азайтуға және жағдайды бақылауға болады. Егер аллергия жиі қайталанса, маманға жүгініп, терең тексеруден өткен жөн. Өз денсаулығыңызға мұқият болу – жайлылық пен ұзақ өмірдің кепілі.
