Мазмұны
Адамның ішкі сезімдер әлемінде қызғаныш ерекше орын алады. Бұл сезім кейде құштарлықтың қозғаушы күшіне айналса, кейде жанға жара салатын ауыр күйге себеп болады. Көптеген жұптар қарым-қатынастарының әртүрлі кезеңдерінде қызғанышты бастан кешіреді, ал олардың бұл сезімді қалай басқаратыны болашақтағы үйлесімділікке тікелей әсер етеді. Эмоцияларды дұрыс бағыттау арқылы жылулық пен сенімділікті сақтап қалуға болады. Қызғаныштың табиғатын түсіну және өзіңмен жұмыс істеу – бақытты өмірдің негізгі шарттарының бірі. Енді қызғаныштың алдын алу және сенімді қарым-қатынас құру жолдарын қарастырайық.
Қызғаныштың табиғатын түсіну
Қызғаныш – маңызды адамнан айырылып қалудан қорқу сезімімен байланысты табиғи эмоция. Ол көбіне өзіне сенімсіздіктен, өткендегі жағымсыз тәжірибелерден немесе жағдайларды дұрыс түсінбеуден туындайды. Бұл сезімнің себептерін түсіну – онымен тиімді күресудің алғашқы қадамы.
Маңыздысы – қызғаныштың өзінен жамандық іздемеу керек. Керісінше, ол ішкі жан дүниеңізге немесе қарым-қатынастағы әлсіз тұстарға назар аудару қажет екенін көрсетеді. Өз сезімдеріңізді түсініп, оларды саналы түрде қабылдау жағдайды жеңілдетеді.
Қызғаныштың алдын алудың тиімді жолдары
Салауатты қарым-қатынас құру үшін бірнеше маңызды қағидаларды есте ұстаған жөн. Оларды тәжірибеде қолдану сенім мен түсіністікті нығайтуға көмектеседі.
- сезімдеріңіз бен ойларыңыз туралы ашық әрі үнемі сөйлесіңіз;
- өз-өзіңізге деген сенімділікті арттыруға көңіл бөліңіз;
- жеке кеңістік пен бір-біріңіздің шекараларын құрметтеңіз;
- орынсыз күмән туғызатын жағдайлардан аулақ болыңыз;
- сөзіңізбен де, іс-әрекетіңізбен де қолдау көрсетіңіз;
- шынайылық пен ашықтық арқылы сенімді нығайтыңыз.
Бұл қағидалар арқылы эмоционалды байланысты күшейтіп, қызғаныштың пайда болу мүмкіндігін барынша азайтуға болады. Ішкі ашықтық пен жанашырлық сезімдер берік қарым-қатынастың іргетасын қалайды.
Қызғанышты жеңу үшін өзіңмен қалай жұмыс істеу керек
Эмоциялар күшейген кезде оларды саналы түрде басқару өте маңызды. Өз-өзіңмен жұмыс істеу тек уайымды азайтып қана қоймай, ішкі күшті нығайтады.
- Қызғаныш сезімінің бар екенін мойындаңыз. Эмоцияны жоққа шығармай, оның түпкі себептерін түсінуге тырысыңыз. Бұл қадам ақылға қонымды шешім қабылдауға және артық реакциядан аулақ болуға көмектеседі.
- Өзіңізге деген сенімділікті дамытуға күш салыңыз. Жаңа дағдыларды меңгеру, спортпен айналысу немесе жаңа жобаларға қатысу арқылы өзіңізді бағалау деңгейін арттыра аласыз. Сенімді адам өз сезімдеріне көбірек ие болады және қызғанышқа аз бой алдырады.
- Жұбыңызға сенуді үйреніңіз. Сенім ұсақ әрекеттерден құралады: уәдені орындау, шынайы әңгімелер, қиын сәттерде қолдау көрсету. Осындай қадамдар арқылы күдік пен алаңдаушылық біртіндеп азаяды.
- Өзіңізді өзгелермен салыстырудан аулақ болыңыз. Басқалармен салыстыру қызғаныш пен ішкі күйзелісті күшейтеді. Оның орнына өз ерекшеліктеріңізді бағалап, қарым-қатынасыңыздың бірегейлігін түсінуге назар аударыңыз.
Өзіңмен жұмыс істеу – ұзақ әрі маңызды процесс. Бұл жолда сабыр мен жүйелі әрекет негізгі рөл атқарады.
Қызғанышты күшейтетін қателіктер
Кейбір қате іс-әрекеттер қызғаныш сезімін ушықтырып, қарым-қатынасты қиындатады. Олардан аулақ болу – екі жақтың да өмірін жеңілдетеді.
- серігіңіздің әр қадамын бақылауға тырысу;
- нақты дәлелсіз айып тағу;
- ішкі қорқыныш пен уайымды жасыру;
- сезімдермен манипуляция жасау;
- серіктестің қажеттіліктері мен сезімдеріне назар аудармау.
Мұндай әрекеттер сенімділікті жояды және жұп арасындағы шиеленісті арттырады. Оның орнына ашықтық пен өзара түсіністікке ұмтылу дұрыс шешім болады.
Қарым-қатынаста сенімді қалай нығайтуға болады
Сенім – мықты қарым-қатынастың негізі. Оны сақтау және дамыту үшін екі тараптың да еңбегі қажет.
- сөзіңіз бен ісіңізде шынайылық танытыңыз;
- маңызды ойларыңыз бен сезімдеріңізбен бөлісіңіз;
- бір-біріңіздің шекаралары мен сезімдеріне құрметпен қараңыз;
- уәделеріңізді уақытында орындаңыз;
- пікір алмасуға және серігіңіздің көзқарасын тыңдауға дайын болыңыз.
Сенім бірден пайда болмайды, ол уақыт пен ортақ тәжірибе арқылы нығаяды. Бірақ сенімді қарым-қатынаста қызғанышқа орын болмайды, ал түсіністік пен қолдау қарым-қатынасты одан әрі тереңдете түседі.
Қызғаныш – табиғи, бірақ дұрыс басқарып үйренбесе, қауіпті сезім. Бақытты және ұзақ қарым-қатынас құру үшін өз-өзіңмен жұмыс істеу, шынайы сенім қалыптастыру және ашық қарым-қатынас жүргізу қажет. Ашықтық, сыйластық пен қамқорлық – берік байланыстың басты шарттары. Ішкі күйді дұрыс түсіну және серіктесіңе деген адал қарым-қатынас қызғаныштың ушығуына жол бермейді. Екі жақтың да өзара еңбегі арқылы қарым-қатынас қуаныш пен рухани қолдаудың қайнар көзіне айналады.