Мазмұны
Мұрынның бітелуі мен үнемі ағуы – адам өмірінің сапасына кері әсер ететін жағымсыз белгілердің бірі. Мұндай жағдай тыныс алуды қиындатып қана қоймай, ұйқыны бұзады, ойлау қабілетін төмендетеді және жалпы әлсіздікке әкеледі. Созылмалы ринитті (тұмау) көпшілік уақытша жайсыздық деп қабылдайды, алайда бұл ауру ұзаққа созылған жағдайда асқынуға бейім. Дұрыс емделмеген тұмау тыныс жолдарының басқа да мүшелеріне зиянын тигізуі мүмкін. Сондықтан бұл мәселені ерте кезеңде анықтап, жан-жақты шешім қабылдау өте маңызды. Осы мақалада созылмалы тұмаудан арылудың тиімді жолдарын қарастырамыз.
Созылмалы тұмаудың себептері
Мұрын жолдарының бірнеше апта бойы бітеліп тұруы – уақытша құбылыс емес, бұл ағзада қандай да бір өзгерістің барының белгісі. Мұндай жағдай инфекциядан бөлек өзге де себептерге байланысты туындауы мүмкін.
Тұмаудың ұзаққа созылуына ықпал ететін факторлар:
- шаң-тозаң, өсімдік тозаңы немесе тұрмыстық химияға аллергия;
- мұрын пердесінің қисайып кетуі немесе полиптер;
- мұрынға тамызылатын тамшыларды ұзақ қолдану;
- гормондық өзгерістер (жүктілік, жыныстық жетілу кезеңі);
- лас ауа мен өткір иістерге жиі ұшырау;
- гайморит секілді созылмалы инфекциялар;
- саңырауқұлақтар немесе бактериялар туындатқан қабыну;
- жүйке немесе қан тамырларындағы өзгерістер.
Аурудың нақты себебін анықтау үшін дәрігерге қаралу қажет.
Тиімді емдеу жолдары
Тұмаудан құтылу үшін тек белгіні емес, оның түпкі себебін емдеу керек. Кейбір жағдайларда тұрмыстық дағдыларды өзгерту жеткілікті болса, кейде кешенді ем-шара қажет болады.
Созылмалы тұмаудан арылуға көмектесетін әдістер:
- Оториноларинголог маманға көрініңіз. Дәрігер мұрын қуысын тексеріп, қажет жағдайда рентген немесе КТ секілді қосымша зерттеулерге жібереді.
- Аллергендерден аулақ болыңыз. Бөлмені ылғалды шүберекпен жиі сүртіп, ауа тазартқыш құралдарын пайдаланыңыз.
- Тамшыларды шамадан тыс қолдануды тоқтатыңыз. Сосудты тарылтатын препараттар мұрын шырышты қабығының табиғи жұмысын бұзады.
- Мұрынды тұзды ерітіндімен жуып тұрыңыз. Бұл әдіс шырышты қабатты ылғалдандырып, микробтар мен аллергендерді кетіреді.
- Шөп қайнатпаларымен немесе эфир майларымен ингаляция жасаңыз. Олар тыныс алуды жеңілдетіп, қабынуды азайтады.
- Егер себеп аллергия болса, антигистаминдік дәрілер қолданыңыз. Қазіргі препараттар ұйқышылдық тудырмайды және оңай қабылданады.
- Үй ішіндегі ауа ылғалдылығын бақылаңыз. Ол 40-60% аралығында болғаны дұрыс, әсіресе жылыту маусымында.
- Дәрігер жазып берген қабынуға қарсы немесе гормоналды спрейлерді қолданыңыз. Олар ісікті азайтып, тыныс жолын ашады.
- Иммунитетті күшейтіңіз. Дұрыс ұйқы, дәрумендер және теңгерімді тамақтану – ағзаның табиғи қорғанысын арттырады.
- Егер себеп анатомиялық ақау болса, ота жасау мүмкіндігін қарастырыңыз. Қазіргі заманауи тәсілдер тез қалпына келуге мүмкіндік береді.
Емдеуді бастамас бұрын дәрігер кеңесін алу – өте маңызды қадам.
Үй жағдайындағы көмек пен алдын алу
Басты ем-шарамен қатар қарапайым әдеттер мен тұрмыстық сақтықтар да айтарлықтай көмектесе алады. Бұл әдістер тыныс алу мүшелерінің жағдайын жақсартып, симптомдардың қайталануына жол бермейді.
Пайдалы алдын алу шаралары:
- бөлмені жиі желдетіп, шаңнан тазартып отыру;
- темекі тартудан және оның түтінін жұтудан бас тарту;
- иісі өткір химиялық заттар мен хош иістендіргіштерді пайдаланбау;
- шаң көп болатын жерлерде бетперде кию;
- табиғатта таза ауада жиі серуендеу;
- күн сайын жеткілікті мөлшерде су ішу;
- күйзелісті азайту;
- мұрын шырышты қабығына зиян келтіретін тағамдардан бас тарту.
Бұндай қарапайым амалдар күнделікті өмірде үлкен пайда әкеледі.
Созылмалы тұмау – жай ғана қолайсыздық емес, ол ағзада жүйелі өзгерістердің белгісі болуы мүмкін. Ауруды елемеу – оның асқынуына және өмір сапасының төмендеуіне әкелуі ықтимал. Мұрынның ұзақ бітелуі мен тұрақты ағуын дер кезінде емдеу арқылы жағдайды бақылауға болады. Бұл үшін дұрыс диагностика, нақты емдеу жоспары және тұрмыстағы ұқыптылық қажет. Уақытылы шара қолданған адам ең қиын деген белгілерден де арылып, толық тыныс алуға қол жеткізе алады. Ең бастысы – өз денсаулығыңызды елемей қалдырмаңыз.
