Остеопороздың дамуын қалай болдырмау керек

Адам денсаулығының маңызды көрсеткіштерінің бірі – сүйек тінінің беріктігі мен саулығы. Жас ұлғайған сайын қаңқаның мықтылығы төмендеп, сүйек сынғыштығы артады. Бұл өзгерістер остеопороз деп аталатын дерттің дамуына себеп болуы мүмкін. Остеопороз – сүйек құрылымының әлсіреуіне әкелетін, көбіне әйелдерде, әсіресе менопауза кезеңінен кейін жиі кездесетін ауру. Дегенмен, ер адамдар мен жасөспірімдер де бұл дерттен толықтай сақтандырылмаған. Көптеген адамдар остеопорозды жастың ұлғаюына байланысты болатын заңдылық деп қабылдайды. Алайда салауатты өмір салтын ұстану арқылы бұл аурудың алдын алуға және оның даму қаупін едәуір азайтуға болады. Бұл мақалада остеопороздың дамуын алдын алуға көмектесетін негізгі тәсілдер мен пайдалы кеңестер ұсынылады.

Остеопороздың алдын алу – сүйек тінінің тығыздығын сақтау мен оны бұзатын факторлардың әсерін төмендетуге бағытталған кешенді шаралар жиынтығы.

Алдын алудың негізгі ережелері

Дәрігерлер аурудың даму қаупін төмендету үшін ұстану қажет бірнеше басты қағиданы бөліп көрсетеді. Ең маңызды кеңестер төмендегідей:

• тұрақты физикалық белсенділік сүйектерді нығайтып, олардың тығыздығын сақтауға көмектеседі;
• теңгерімді тамақтану ағзаға сүйек құрылымы үшін қажетті заттардың толық түсуін қамтамасыз етеді;
• зиянды әдеттерден бас тарту минералды алмасудың бұзылуын болдырмауға септігін тигізеді;
• қатар жүретін ауруларды уақытында анықтап, дұрыс емдеу жалпы денсаулықты нығайтады;
• гормондық тепе-теңдікті сақтау, әсіресе менопауза кезеңіндегі әйелдер үшін өте маңызды;
• сүйек тінінің тығыздығын уақытылы тексертіп отыру сүйектердегі алғашқы ауытқуларды дер кезінде анықтауға мүмкіндік береді;
• тұз бен газдалған сусындарды шектеп қолдану кальцийдің ағзадан шығарылуын баяулатады;
• күн сәулесінде жеткілікті уақыт өткізу D дәруменінің түзілуіне ықпал етеді;
• минерал алмасуына әсер ететін дәрілік заттарды дәрігермен кеңесіп қолдану қажет;
• қалыпты дене салмағын сақтау сүйекке түсетін салмақты азайтып, сыну қаупін төмендетеді.

Осы қарапайым ережелерді сақтау арқылы сүйек саулығын едәуір нығайтуға болады. Сонымен қатар, мамандар остеопороздың алдын алуға көмектесетін арнайы әдістерді де ұсынады.

Дұрыс тамақтанудың маңызы

Сапалы және әртүрлі тағаммен тамақтану сүйек саулығын сақтауда аса маңызды. Кальций, магний, D дәрумені, ақуыз және басқа да микроэлементтерге бай тағамдарды күнделікті рационға қосу керек. Мамандар келесі кеңестерді ұсынады:

1. Сүт, айран, ірімшік, йогурт секілді сүт өнімдерін тұрақты қолдану. Бұл өнімдерде сүйекке қажетті кальций оңай сіңеді.
2. Жасыл жапырақты көкөністерді, брокколи, бадам, күнжітті ас мәзіріне қосу. Бұл азықтар кальцийге бай әрі мәзірді әртараптандырады.
3. Балық пен жұмыртқа сарысын пайдалану. Олар – кальцийдің ағзада сіңірілуіне қажет D дәруменінің негізгі көзі.
4. Магний жеткілікті болуы үшін жаңғақ, бұршақ тұқымдастар және дәнді дақылдарды жеу. Магний сүйек тінін қалыптастыруға және зат алмасуға әсер етеді.
5. Физикалық белсенділікке байланысты ақуызды жеткілікті мөлшерде тұтыну керек. Ақуыз тіндердің жаңаруына, сүйектің микрожарақаттарын қалпына келтіруге қажет.

Дұрыс тамақтану тек сүйекті ғана емес, бүкіл ағзаның саулығын нығайтады.

Физикалық белсенділік пен сүйек нығайту

Остеопороздың алдын алудың ең тиімді жолдарының бірі – тұрақты қозғалыс пен жаттығу. Дене белсенділігі сүйек тінінің өсуін ынталандырып, қозғалыс үйлесімін арттырады және құлау мен сыну қаупін азайтады. Ең пайдалысы:

• ашық ауада серуендеу немесе жүгіру;
• қалыпты жүктемемен жасалатын жаттығулар – мысалы, жүзу немесе велосипед тебу;
• салмағы жеңіл гантельдермен немесе өз салмағыңызбен жасалатын күш жаттығулары;
• буындардың икемділігі мен қозғалысын сақтау үшін кешенді гимнастика;
• бұлшықетті нығайтып, үйлесімділікті арттыруға арналған йога мен пилатес;
• көңіл-күйді көтеретін би немесе белсенді ойындар;
• күн сайын ең аз көлемде жасалатын таңғы жаттығу тіндердің қан айналымын жақсартады;
• дене шынықтырудан кейін жасалатын созылу жаттығулары жарақаттың алдын алуға және буын қозғалысын сақтауға көмектеседі.

Жаттығуларды жас ерекшелігі мен физикалық мүмкіндіктерге сәйкес орындаған жөн.

Өмір салты қағидалары

Остеопороздың алдын алу үшін күнделікті әдеттердің де рөлі зор. Кейбір зиянды әрекеттерден бас тарту аурудың даму қаупін едәуір төмендетеді:

1. Шылым шегуді дер кезінде тоқтату зат алмасуды жақсартып, сүйек массасының жоғалуын баяулатады.
2. Алкогольді шектеп қолдану сүйектің беріктігін сақтау үшін маңызды, себебі ішімдік кальцийдің сіңуіне кедергі келтіреді.
3. Дәрі-дәрмекті ақылмен қолдану – минерал алмасуын бұзатын дәрілерді дәрігер кеңесінсіз қабылдамау керек.
4. Дене салмағын қалыпта ұстау – шамадан тыс арықтық та, артық салмақ та сүйек сынуының қаупін арттырады.
5. Дәрігерге тұрақты тексеріліп тұру – сүйек саулығындағы ауытқуларды уақытында анықтап, түзетуге мүмкіндік береді.

Салауатты өмір салты – ұзақ өмір сүру мен мықты денсаулықтың негізі. Остеопороздың алдын алу бойынша кешенді шаралар сүйек саулығын ұзақ уақыт сақтауға мүмкіндік береді.

Остеопороздың алдын алу – өз денсаулығына саналы түрде қарау мен дер кезінде шара қолдануды талап етеді. Дұрыс тамақтану, тұрақты физикалық белсенділік және зиянды әдеттерден бас тарту арқылы ауру қаупін айтарлықтай азайтуға болады. Сүйек саулығына күтім жасау алғашқы белгілер пайда болғанға дейін басталуы қажет және күнделікті қарапайым әрекеттердің өзі болашақта үлкен нәтиже беретіні анық. Өз денсаулығыңызға жауапкершілікпен қарау сүйектердің мықты болуын және кез келген жаста белсенділікті сақтауды қамтамасыз етеді. Уақтылы алдын алу – берік сүйектің және жарқын болашақтың кепілі.