Мазмұны
Адам ағзасындағы ас қорыту жүйесінің жағдайы жалпы денсаулық пен өмір сапасына тікелей әсер етеді. Ішектің дұрыс жұмыс істеуі зат алмасу процестеріне, иммунитетке, көңіл-күйге және энергия деңгейіне тікелей байланысты. Егер ішкі ағзалар үйлесімді жұмыс істемесе, іштің кебуі, іш қату, әлсіздік, құрысу немесе жиі диарея сияқты жайсыздықтар байқалады. Бұл белгілер көбінесе дұрыс тамақтанбаудан, аз қимылдаудан, күйзелістен немесе режимнің бұзылуынан туындайды. Ішек қызметін жақсарту үшін күнделікті әдеттерге назар аудару және оларды уақытылы түзету қажет. Осы мақалада ішек жұмысын қалыпқа келтірудің тиімді жолдарын қарастырамыз.
Дұрыс тамақтану – ішек денсаулығының негізі
Ішектегі микрофлора мен қозғалыс белсенділігіне күнделікті тұтынатын тағам үлкен әсер етеді. Азық-түлік құрамында табиғи талшықтар, пайдалы бактериялар мен жеңіл сіңетін элементтер болуы қажет.
Рационға төмендегі өнімдерді енгізу ұсынылады:
- жаңа піскен көкөністер мен жасыл шөптер;
- қант қосылмаған дәнді дақылдар мен ботқалар;
- тірі бактериялары бар қышқыл сүт өнімдері;
- жемістер мен жидектер, әсіресе қараөрік, алмұрт, алма;
- майсыз ет, балық және бұршақ тұқымдастар;
- жаңғақтар, тұқымдар және зәйтүн майы;
- жеткілікті мөлшерде таза су.
Қуырып дайындалған тағамдардан, жартылай фабрикаттардан, тәтті газдалған сусындардан және рафинадталған қантты көп мөлшерде қамтитын тәттілерден бас тартқан жөн.
Ішек жұмысын жақсартуға көмектесетін пайдалы дағдылар
Рационнан бөлек, күнделікті әрекеттер де ішек қозғалысына және жалпы ас қорыту процесіне едәуір әсер етеді. Төменде келтірілген ұсыныстар ішкі тепе-теңдікті қалпына келтіруге көмектеседі.
- Тамақты уақытында ішіңіз. Белгілі бір уақыт аралығында тамақтану ішектің табиғи ырғақпен жұмыс істеуін қалыптастырады. Таңғы асты өткізіп жіберу немесе кешкісін артық тамақтану ас қорыту процесін бұзады. Күніне 4–5 рет аз мөлшерде тамақтану пайдалы.
- Су ішуді ұмытпаңыз. Су жетіспеушілігі ішек қызметін баяулатып, іш қатуға себеп болуы мүмкін. Таза су нәжісті жұмсартып, улы заттарды ағзадан шығаруға ықпал етеді. Суды шаймен, кофемен немесе тәтті сусынмен алмастыруға болмайды.
- Қозғалыссыз қалмаңыз. Жеңіл дене белсенділігі ішектегі қан айналымын жақсартып, қабырға бұлшықеттерін белсендіріп отырады. Таңғы серуен, жүзу, жаттығу немесе йога – ішектің табиғи қозғалысын ынталандырады. Күніне 20–30 минуттық қимылдың өзі жеткілікті.
- Күйзелісті азайтыңыз. Эмоциялық кернеу ас қорытуға әсер етіп, іш қату, кебу немесе құрысу туғызуы мүмкін. Дем алу жаттығулары, медитация, тынығу мен ұйқы жүйке жүйесін қалыпқа келтіреді. Кейде өмір ырғағын бәсеңдету де жеткілікті.
- Шақырту сезімін елемей жүрмеңіз. Дәретке баруды әдеттегідей кейінге қалдыру ішек моторикасына зиян тигізеді. Бұл созылмалы іш қатуға және тік ішектің сезімталдығын төмендетуге әкелуі мүмкін. Таңғы уақытта тұрақты әжетхана әдетін қалыптастыру маңызды.
- Азық-түлік күнделігін жүргізіңіз. Белгілі бір өнімдердің іш кебу, аллергия немесе ішектің бұзылуына әсерін бақылауға мүмкіндік береді. Әсіресе ішектің тітіркену синдромы кезінде бұл тәсіл өте тиімді. Жазбалар арқылы диетаны түзетіп, қайталанатын мәселелерден арылуға болады.
- Дәрі-дәрмекті тек қажет кезде қолданыңыз. Антибиотиктер, іш жүргізетін және ауырсынуды басатын препараттар ішек микрофлорасын бұзуы мүмкін. Мұндай дәрілерді тек дәрігердің тағайындауымен қабылдаған жөн. Ұзақ ем кезінде пробиотиктермен қатар қолдану керек.
Бұл әдеттердің үйлесімі ішек жұмысын табиғи жолмен тұрақтандыруға және ұзақ мерзімді нәтижеге жетуге мүмкіндік береді.
Қосымша қолдау тәсілдері
Кей жағдайларда тек күнделікті дағдылар жеткіліксіз болуы мүмкін. Ондай кезде қосымша әдістерді қолдануға болады.
Мынадай қосымша шаралар тиімді нәтижелер береді:
- пробиотик пен пребиотиктерді капсула не сусын түрінде қабылдау;
- тұрақты ішек мәселелері кезінде гастроэнтерологпен кеңесу;
- микрофлораның жай-күйін анықтау үшін зертханалық тексеру;
- қажет болса, ферменттік препараттарды қабылдау;
- жалбыз, түймедақ немесе аскөк негізіндегі тыныштандырғыш шайлар ішу.
Медициналық және табиғи әдістерді үйлестіре қолдану – қауіпсіз әрі ұзақ әсер беретін жол.
Ішек жұмысы тек тамақтануға ғана емес, қозғалыс, ұйқы, психологиялық ахуал және күн тәртібіне де байланысты. Күнделікті өмір салтына мән беру арқылы ішек саулығын жақсартуға және жалпы ағза қызметін нығайтуға болады. Тіпті кішкентай өзгерістердің өзі жағымды нәтижелерге әкеледі. Ең бастысы – бірізділікпен әрекет ету және ағзаның белгілеріне құлақ аса білу. Ішкі үйлесімділікті сақтау – денсаулыққа апарар жолдың негізі.