Мазмұны
Адам ағзасының жүрек-қан тамырлар жүйесінің саулығы көбіне май алмасу тепе-теңдігіне байланысты. Бұл тепе-теңдік бұзылған жағдайда, яғни қандағы холестерин деңгейі жоғарыласа, түрлі қауіпті аурулардың пайда болу қаупі артады. Холестериннің белгілі бір мөлшері өмірлік маңызды функциялар үшін қажет болғанымен, оның артық мөлшері ағзаға зиян келтіруі мүмкін. Көп жағдайда дәрі-дәрмек қолданбай-ақ, табиғи жолмен холестеринді қалыпқа келтіруге болады. Бұл үшін өмір салтын түбегейлі өзгертіп, дұрыс әдеттерді қалыптастыру қажет. Осы мақалада үй жағдайында холестеринді төмендетудің тиімді әрі қолжетімді жолдары қарастырылады.
Тамақтану ережелері
Дұрыс тағам таңдауы қандағы жаман және жақсы холестериннің арақатынасына тікелей әсер етеді. Кейбір өнімдер холестериннің артуына ықпал етсе, енді бірі оны табиғи жолмен азайтуға көмектеседі.
- майлы ет пен қуырылған тағамдардағы қаныққан майларды азайтыңыз;
- маргарин, кондитерлік өнімдер мен жартылай фабрикаттардағы трансмайлардан бас тартыңыз;
- көкөністер, жемістер мен кебекке бай дәнді дақылдар арқылы талшықты көбейтіңіз;
- құрамында фитостериндер мен станолдар бар өнімдерді қолданыңыз;
- аптасына кемінде екі рет майлы балық тұтыныңыз;
- тағамдарды қуырудың орнына буда пісіріп, пеште немесе буға қайнатып дайындаңыз;
- ағзадағы зат алмасуды жақсарту үшін күніне жеткілікті мөлшерде су ішіңіз.
Осы принциптерге негізделген дұрыс тамақтану бірнеше апта ішінде холестерин деңгейін қалыпқа түсіруге ықпал етеді.
Қозғалыс белсенділігі мен өмір салты
Физикалық жаттығулар тек жалпы холестеринді төмендетіп қоймай, сонымен қатар ағзаға пайдалы жоғары тығыздықтағы липопротеиндердің деңгейін арттырады. Белсенділік тұрақты әрі жүйелі болуы тиіс.
- Орташа қарқынмен орындалатын аэробты жаттығулар. Жылдам жүру, жүзу, би немесе велосипедпен жүру – май алмасуды жақсартады. Күніне 30 минут белсенді қимыл жасау тиімді нәтижеге жеткізеді.
- Отырықшы өмір салтын қысқарту. Ұзақ уақыт қозғалмай отыру зат алмасуды баяулатады. Әр сағат сайын тұрып, жеңіл жаттығу жасауды әдетке айналдырған жөн.
- Темекіден бас тарту. Темекі шегу пайдалы холестеринді азайтып, тамыр қабырғаларын зақымдайды. Темекіні тастағаннан кейін ағзадағы өзгерістер тез байқалады.
- Алкогольді шектеу. Құрғақ шарапты аз мөлшерде қабылдауға болады, алайда күшті ішімдіктер холестерин мен триглицеридтерді арттырады. Алкогольді толықтай тоқтату ұсынылады.
- Толыққанды ұйқы. Ұйқының жетіспеушілігі ағзадағы май мен қант алмасуын бұзады. Тәулігіне 7–8 сағат ұйықтау жүрек саулығын қолдайды.
Мұндай өмір салты жүрек-қан тамырлары ауруларының алдын алуға көмектеседі және жалпы көңіл күйді жақсартады.
Табиғи қоспалар мен халықтық тәсілдер
Дұрыс тамақтану мен жаттығулармен қатар, кейбір табиғи өнімдер мен үйде қолдануға болатын тәсілдер де жақсы нәтиже береді. Олар ағзаға жұмсақ әсер етіп, холестеринді біртіндеп азайтуға көмектеседі.
- сарымсақ қан айналымын жақсартады әрі тамырларды нығайтады;
- зығыр дәні мен оның майы омега-3 май қышқылдарына бай;
- итмұрын, қарақат жапырағы мен жөке гүлінің тұнбасын ішіңіз;
- қара шайдың орнына жасыл шай ішіп көріңіз — антиоксиданттарға бай;
- авокадо мен жаңғақтарда пайдалы майлар көп мөлшерде кездеседі;
- балық майы теңіз өнімін жеткілікті тұтынбайтындар үшін пайдалы;
- куркума мен зімбір секілді дәмдеуіштер ағзадағы қабынуды азайтып, қан тамырларын қорғайды.
Бұл табиғи құралдардың тиімділігі оларды тұрақты түрде қолданғанда ғана байқалады, әрі олар дәрігер кеңесін алмастырмайтынын есте ұстаған жөн.
Медициналық бақылау және алдын алу шаралары
Холестеринді өз бетіңізше бақылау оң нәтиже береді, бірақ бұл үдеріс дәрігердің қатысуынсыз толық болмайды. Өзгерістерді қадағалап отыру және қажет кезде көмек сұрау өте маңызды.
- Қан анализін тұрақты тапсыру. Липидтік көрсеткіштердің өзгерісін бақылау үшін жүйелі түрде тексеріліп тұру қажет. Әсіресе тұқым қуалайтын бейімділігі бар адамдар үшін бұл маңызды.
- Дәрігермен кеңесу. Симптомдар байқалмаса да, өмір салтын маманмен бірге талқылау пайдалы. Дәрігер қажетті кеңес пен ұсыныстар береді.
- Қажет жағдайда ем тағайындау. Кей жағдайларда тек диета мен жаттығулар жеткіліксіз болады. Мұндайда арнайы дәрі-дәрмектер қолданылуы мүмкін.
- Алдын алуды ерте бастау. Дұрыс тамақтану мен физикалық белсенділік әдетін ерте қалыптастыру – болашақтағы аурулардың алдын алудың тиімді жолы.
Медициналық тексеру мен жеке жауапкершілікті ұштастыра отырып, жақсы нәтижелерге қол жеткізуге болады.
Холестерин деңгейін табиғи жолмен төмендету – қолжетімді әрі тиімді шешім. Дұрыс тағам, белсенді өмір салты, зиянды әдеттерден бас тарту және табиғи өнімдерді пайдалану кешенді түрде әсер етеді. Бұл шараларды өмір салтына айналдырсаңыз, нәтижесі ұзақ мерзімді әрі тұрақты болады. Денсаулықты сақтау – өз қолыңызда, ал алдын алу емдеуден әлдеқайда тиімді. Холестеринді бақылау – жүрек пен тамыр жүйесінің саулығын сақтаудың негізгі кілті.
