Мазмұны
Қазіргі заман адамнан көп ақпаратты тез меңгеріп, ұзақ уақыт бойы назарын бір бағытқа шоғырландыра білуді талап етеді. Күнделікті өмірде жұмыс, оқу, тұрмыс тіршілігі мен технологиялық ағын мидың белсенділігін үнемі жоғары деңгейде ұстап тұруды қажет етеді. Алайда жүйкенің қажуы, ұйқының бұзылуы немесе күйзеліс салдарынан есте сақтау мен зейін төмендеуі мүмкін. Бұл құбылыстар уақыт өте келе шаршау мен ұмытшақтыққа әкеледі. Бірақ қуанышқа орай, ойлау қабілетін дамыту мен есте сақтауды жақсарту – адамның өз қолында. Төменде ұсынылған кеңестер мен әдістер ми жұмысына оң әсер етеді және зейінді күшейтуге көмектеседі.
Ең алдымен, өмір салтын өзгерту арқылы есте сақтау мен зейінді нығайтудың тиімді негізін қалай аласыз.
Денсаулық пен өмір салты
Мидың жұмыс қабілеті жалпы ағзаның жағдайымен тығыз байланысты. Ұйқысыздық, күйзеліс пен дұрыс тамақтанбау бірінші кезекте зейіннің әлсіреуіне әсер етеді.
- ұйқы мен сергек болу режимін тұрақтандырыңыз;
- тәтті, майлы және ауыр тағамдарды азайтыңыз;
- күн сайын жеткілікті мөлшерде су ішіңіз;
- ұзақ уақыт қозғалмай отырмаңыз, үнемі серуендеңіз;
- таза ауада көп болуға тырысыңыз.
Бұл қарапайым әдеттер миды белсенді әрі сергек күйде ұстауға көмектеседі.
Миға пайдалы тағамдар
Тағам – ойлау қабілетіне тікелей әсер ететін фактор. Кейбір азық-түлік өнімдері ми жасушаларының жұмысын күшейтіп, жадыны жақсартады.
- Омега-3 май қышқылдарына бай өнімдерді тұтыныңыз. Балық, жаңғақ және зығыр майы нейрондардың байланысын қолдайды және ақыл-ой белсенділігін арттырады.
- Жасыл жапырақты көкөністерді мәзірге қосыңыз. Шпинат, брокколи мен аскөк миды қанмен қамтамасыз етуді жақсартады.
- Жидектерді жиі жеңіз. Шие, көкжидек, таңқурай секілді жемістер жасушаларды қартаюдан қорғайтын антиоксиданттарға бай.
- Тағамға куркума қосыңыз. Оның құрамындағы куркумин зейін мен көңіл-күйді жақсартады.
- Өңделген тағамдарды шектеу қажет. Қантты, тұзды және қаныққан майға бай өнімдер ойлау жылдамдығын бәсеңдетеді.
Миға пайдалы тағамдар – ұзақ мерзімді зейін мен есте сақтау үшін маңызды құрал.
Ақыл-ой жаттығулары мен ми гимнастикасы
Миды жүйелі түрде жаттықтыру жаңа нейрондық байланыстардың пайда болуына әсер етеді және когнитивтік қартаюды баяулатады.
- кроссворд, судоку, жұмбақтар шешіңіз;
- өлең немесе мәтіндерді жатқа айтып үйреніңіз;
- солақай болсаңыз – оң қолмен, оңқай болсаңыз – сол қолмен жазып көріңіз;
- шет тілдерін үйреніңіз;
- логикалық үстел ойындарын ойнаңыз.
Ми жаттығулары – интеллектуалдық сергектік пен есте сақтау қабілетін арттырудың тиімді жолы.
Зейінді басқару дағдылары
Назар шоғырландыру – жаттығуды талап ететін қабілет. Қазіргі ақпараттық шу, үнемі жаңартылатын хабарламалар мен көп міндеттілік бұл дағдыға кедергі келтіреді.
- Жұмыс кезінде артық факторлардан арылыңыз. Смартфон ескертулерін өшіріп, қажетсіз терезелер мен фондық дыбыстарды азайтыңыз.
- «Помидор» әдісін қолданыңыз. 25 минут бойы бір тапсырмамен айналысып, кейін 5 минут үзіліс жасаңыз – бұл өнімділікті арттырады.
- Тыныс алу жаттығуларын қолданыңыз. Терең, баяу тыныстау стрессті азайтып, миды оттегімен қамтамасыз етеді.
- Істер тізімін жасап отырыңыз. Ол сіздің назарыңызды босатуға көмектесіп, психологиялық қысымды азайтады.
- Бір мезетте бірнеше іс атқарудан аулақ болыңыз. Жиі ауысу зейінді шашыратады және тапсырманы аяқтауға көп уақыт кетеді.
Зейінді сақтау – үйренуге болатын дағды. Ол тәжірибе арқылы бекіп, табиғи әдетке айналады.
Қосымша әдістер мен пайдалы әдеттер
Күнделікті өмірде ми белсенділігін қолдаудың баламалы жолдары да бар.
- күн сайын әртүрлі жанрдағы кітаптар оқыңыз;
- күнделік жазып, ойыңызды қағазға түсіріңіз;
- классикалық музыка немесе табиғат дыбыстарын тыңдаңыз;
- медитация мен зейін жаттығуларын үйреніңіз;
- әлеуметтік желіде өткізетін уақытыңызды шектеңіз.
Бұл әрекеттер миға артық салмақ түсірмей, тынығуға мүмкіндік береді және мидың қайта белсенуіне жағдай жасайды.
Жады мен зейін – адам өмірінің ажырамас құрамдас бөлігі және оларды дамыту әркімнің қолынан келеді. Тамақтану, күн тәртібі мен интеллектуалдық белсенділікке көңіл бөлу ми жұмысын жақсартып, өмір сапасын арттырады. Қарапайым әрі жүйелі жаттығулар есте сақтау мен зейінді ұзақ уақытқа нығайтады. Ең бастысы – тұрақтылық пен өз дамуыңа деген қызығушылық. Ақылды жетілдіру – болашақта жоғары нәтижеге жеткізетін құнды инвестиция.
