Мазмұны
Ас қорыту жүйесінің бұзылуы күнделікті өмірдің сапасына кері әсерін тигізіп, денсаулыққа жайсыздық әкеледі. Соның ішінде іш қату – ең жиі кездесетін мәселелердің бірі. Бұл жағдай кезінде үлкен дәретке отыру сирек әрі қиынға соғады. Себебі әртүрлі болуы мүмкін: дұрыс тамақтанбау, су жетіспеушілігі, қозғалыс аздығы немесе жүйке кернеуі. Алайда іш қатудан құтылу үшін дәріге жүгінбей-ақ, табиғи әрі қауіпсіз жолдармен де шешім табуға болады. Төменде асқазан-ішек жолдарының жұмысын жақсартуға көмектесетін тиімді тәсілдер ұсынылған.
Тамақтану тәртібін қадағалаңыз
Ішек жұмысын қалыпқа келтіру үшін ең алдымен күнделікті рационға назар аудару қажет. Талшыққа бай тағамдардың жетіспеуі, майлы немесе өңделген өнімдердің артық болуы ас қорытуға кедергі келтіреді. Ал дұрыс құрастырылған ас мәзірі іш қатудың алдын алып, денсаулықты нығайтады.
Төмендегі өнімдерді жиі тұтыну ұсынылады:
- қабығымен бірге пайдаланылатын көкөністер мен жемістер;
- суға піскен ботқалар, әсіресе сұлы, қарақұмық және тары жармасы;
- кебек, чиа дәні, зығыр немесе күнжіт тұқымы;
- тірі микроағзалар бар айран, йогурт және басқа да ашытылған сүт өнімдері;
- газсыз таза суды жеткілікті мөлшерде ішу.
Бұл қарапайым өзгерістер ішек перистальтикасын белсендіріп, ағзаны жеңілдетеді.
Сұйықтықты жеткілікті мөлшерде ішіңіз
Судың жетіспеушілігі іш қатуға тікелей әсер етеді. Ағза ылғал жетпегенде, ішектегі суды қайта сіңіріп, нәжісті қатты әрі құрғақ етеді. Ал суды жеткілікті ішкенде ішек жолдарындағы мазмұн жұмсарып, жеңіл қозғалады.
Мынадай кеңестер тиімді нәтижеге әкеледі:
- Таңертең аш қарынға бір стақан жылы су ішіңіз. Бұл асқорыту жүйесін оятып, ішектің жұмысын белсендіреді. Қаласаңыз, бірнеше тамшы лимон шырынын қосуға болады. Әсіресе баяу ішек жұмысы бар адамдар үшін пайдалы әдет.
- Күні бойы су ішуді ұмытпаңыз. Ересек адамға тәулігіне шамамен 1,5–2 литр су қажет. Қозғалыс көп немесе күн ыстық болса, мұны арттыру керек. Газдалған сусын немесе тәтті шырындар суды алмастырмайды.
- Ұйықтар алдында суды көп ішпеңіз. Бұл түнгі ұйқыны бұзуы мүмкін. Ылғалдылықты күн бойы біркелкі мөлшерде таратып ішкен дұрыс. Кешке бір кесе жылы шөп шайы жеткілікті болады.
Судың жеткілікті мөлшері ішек жолдарының жұмысын жақсартып, нәжістің жылжуына көмектеседі.
Қозғалыс белсенділігін арттырыңыз
Қозғалыс ішек жұмысын ынталандырады. Тіпті жеңіл физикалық жаттығулардың өзі ішкі ағзаларға пайдалы әсер береді. Күнделікті бір орында ұзақ отыру іш қатудың ең жиі себептерінің бірі саналады.
Келесі дене белсенділігі түрлері пайдалы:
- күніне 30–40 минут серуендеу;
- жүзу, йога немесе жеңіл гимнастика;
- іш бұлшықетін жұмыс істететін жаттығулар;
- таза ауадағы белсенді ойындар немесе би қозғалыстары;
- лифт орнына баспалдақты пайдалану.
Таңғы уақытта бірнеше минут жаттығу жасау ішек жолдарын белсенді етіп, ас қорыту процесін жақсартады.
Тұрақты режим қалыптастырыңыз
Үлкен дәретке бару қажеттігін елемеу уақыт өте келе ішек жұмысын бұзады. Ағза табиғи ырғақтан айырылады да, ішек босату тұрақсыз болады. Сондықтан белгілі бір режимді қалыптастырып, табиғи рефлекстерге кедергі келтірмеу қажет.
Мына кеңестер көмектесе алады:
- Дәретханаға бір уақытта баруға тырысыңыз. Әдетте таңертеңгі уақыт ең қолайлы саналады. Ішек белгілі бір кестеге үйреніп, ретпен жұмыс істей бастайды. Асықпай, жайлы жағдайда отыру маңызды.
- Ыңғайлы жағдай жасаңыз. Тыныш әрі жеке кеңістік адамның босаңсуына көмектеседі. Табиғи қалыпта отыру үшін аяқтың астына шағын орындық қойған дұрыс. Бұл ішекке оңтайлы қысым туғызады.
- Процеске толық көңіл бөліңіз. Телефон немесе басқа алаңдататын нәрселерден бас тартыңыз. Өз ағзаңызды тыңдау – тиімді нәтиженің кепілі. Психологиялық жайлылық ішек жұмысына тікелей әсер етеді.
Дұрыс режим ішек қозғалысының тұрақтылығын қалыптастырып, жеңілдік әкеледі.
Табиғи жұмсартқыш өнімдерді пайдаланыңыз
Кейде табиғи негіздегі жеңіл әсер ететін құралдар көмегіне жүгінуге болады. Дегенмен ағзаның үйреніп кету қаупін ескеріп, мұндай әдістерді тек уақытша қолданған жөн. Жүйелі пайдалану ішек рефлексінің әлсіреуіне әкелуі мүмкін.
Төмендегідей өнімдер ұсынылады:
- түнде суға жібітілген қара өрік, інжір немесе өрік;
- қызылша шырыны, асқабақ пюресі, сәбіз салаты;
- зығыр тұқымының қайнатпасы немесе түймедақ тұнбасы;
- аш қарынға жылы суға бал қосып ішу;
- сенна немесе алоэ тұнбасы – тек дәрігермен кеңесіп қолдануға болады.
Бұл құралдар ішектің жұмсақ әрі табиғи түрде жұмыс істеуіне ықпал етеді.
Іш қату – дене мен көңіл күйге жағымсыз әсер ететін мәселе. Дегенмен оны шешудің табиғи әрі тиімді жолдары жеткілікті. Рационды түзету, суды дұрыс мөлшерде ішу, қозғалысты арттыру және ішек жұмысына көңіл бөлу – ұзақ мерзімді шешімдердің негізі. Химиялық дәрілерден гөрі өмір салтын дұрыс жолға қою әлдеқайда нәтижелі. Ағзаға зейінмен қарау және алдын алу шараларын дер кезінде қолдану денсаулықты сақтауға көмектеседі. Ішек жолдарының тұрақты жұмысы – жалпы өмір сапасының ажырамас бөлігі.
