Мазмұны
Көптеген адамдар өмірінде кем дегенде бір рет бел тұсындағы жайсыздықты сезінеді. Мұндай ауырсыну кенеттен пайда болып, күнделікті өмір сапасына айтарлықтай әсер етуі мүмкін. Ауырсынудың себептері әртүрлі болуы ықтимал – бұлшықеттің керілуінен бастап омыртқа ауруларына дейін. Кей жағдайларда ауырсыну өздігінен басылады, алайда көп жағдайда арнайы шаралар қабылдау қажет. Дененің бұл белгісін елемеу салмақты асқынуларға әкелуі ықтимал. Төменде белдегі ауырсынуды азайту немесе мүлде жою үшін пайдалы әрі тиімді тәсілдер ұсынылады.
Ауырсынудың негізгі себептері
Емдеуді бастамас бұрын ауырсынудың нақты себебін анықтаған жөн. Кейде өмір салтын өзгерту жеткілікті болуы мүмкін.
Бел ауыруының кең таралған себептері:
- артық күш түсіру және ауыр затты дұрыс көтермеу;
- ұзақ уақыт отырып жұмыс істеу немесе қозғалыссыз өмір салты;
- бұлшықеттің тоңазып қалуы немесе сквозняк;
- артық салмақтың омыртқаға түсіретін қысымы;
- остеохондроз, грыжа және басқа омыртқалық аурулар;
- дене қалпының дұрыс болмауы және бұлшықет әлсіздігі.
Нақты себепті түсіну оңтайлы ем тәсілін таңдауға көмектеседі.
Кенеттен ауырсынғанда алғашқы көмек
Ауырсыну аяқастынан басталса, ең алдымен сабыр сақтап, бірізді әрекет еткен жөн. Уақтылы жасалған қарапайым қадамдар жағдайды жеңілдетіп, тезірек қалпына келуге мүмкіндік береді.
Мынадай әрекеттерді орындап көріңіз:
- Ыңғайлы күйге келіңіз. Қатты жерге жату ұсынылады, тізенің астына жастық немесе валик қоюға болады. Бұл белдегі кернеуді азайтып, омыртқаға түсетін қысымды төмендетеді.
- Жылытуға тырысыңыз. Құрғақ жылу қан айналымын жақсартып, бұлшықет түйілуін жеңілдетуге көмектеседі. Шерстяной белдік, жылы көрпе немесе жылытқыш қолдануға болады.
- Қозғалысты шектеңіз. Кенет қозғалыс ауырсынуды күшейтіп, жұмсақ тіндерді зақымдауы мүмкін. Ең болмаса бірнеше сағат бойы тыныштық сақтау пайдалы болады.
- Сыртқа жағылатын майлар қолданыңыз. Салқындатқыш немесе қыздыратын әсері бар қабынуға қарсы майлар жақсы нәтиже береді. Оларды жеңіл қимылмен жағу қажет, қатты ысқылауға болмайды.
- Ауырсынуды басатын дәрі қабылдауға болады. Ибупрофен немесе парацетамол сияқты препараттар көмектесе алады, бірақ оларды тек қажет жағдайда және дәрігердің кеңесін ескеріп қолдану керек.
Ауырсыну басылғаннан кейін оның қайталануын болдырмау үшін алдын алу шараларына мән берген дұрыс.
Жаттығулар мен созылу
Ауырсыну бәсеңдеген соң, физикалық белсенділікті біртіндеп енгізуге болады. Арнайы жаттығулар омыртқаны тіреп тұратын бұлшықеттерді күшейтіп, икемділікті арттырады.
Келесі жаттығулар пайдалы болады:
- шалқасынан жатып, тізені кеудеге баяу тарту;
- төрт тағанда тұрып, арқаңызды кезек иіп және дөңестету («мысық» жаттығуы);
- шалқасынан жатып жамбас қозғалысын алға-артқа бағыттау;
- тік тұрып, екі жаққа баяу иілу;
- сан артқы бұлшықетін созуға арналған жаттығулар.
Жаттығуларды баяу, бірқалыпты және ауырсынусыз орындаған жөн.
Алдын алу шаралары
Бел ауруының алдын алу үшін күнделікті өмір салтын дұрыс ұйымдастыру маңызды. Қарапайым әдеттерді өзгерту омыртқаның саулығын ұзақ уақыт бойы сақтауға көмектеседі.
Мына тәсілдер тиімді болмақ:
- Дене қалпын бақылауда ұстаңыз. Тік отыру және дұрыс тұру белге түсетін қысымды азайтады. Орташа қатты орындықтар мен монитор биіктігін реттеу пайдалы.
- Тұрақты дене белсенділігімен айналысыңыз. Йога, жүзу, дене шынықтыру және жаяу жүру бұлшықет тонусын жақсартып, қан айналымын арттырады. Созылу мен статикалық жаттығулар өте пайдалы.
- Белді суықтан қорғаңыз. Суық ауа райында бұлшықет түйілуі жиі болады. Сондықтан далада ұзақ жүрсеңіз, белді жылы ұстап жүрген жөн.
- Ауыр затты дұрыс көтеріңіз. Жүк көтерерде арқаңызды тік ұстап, тізеңізді бүгіңіз. Қисайып немесе бұрыла көтермеңіз.
- Артық салмақтан сақтаныңыз. Салмақтың артуы белге артық күш түсіреді. Дұрыс тамақтанып, қозғалысты көбейту бұл мәселені шешуге көмектеседі.
Осы қарапайым кеңестерді ұстану бел ауруының алдын алуға айтарлықтай ықпал етеді.
Қашан дәрігерге қаралу керек
Кейде белдегі ауырсыну әлдеқайда күрделі аурудың белгісі болуы мүмкін. Мұндай жағдайда өздігінен ем қабылдау қауіпті болуы ықтимал.
Келесі жағдайларда дәрігерге жүгінген жөн:
- ауырсыну үш күннен аса уақыт басылмаса;
- аяқта ұйып қалу, әлсіздік байқалса;
- дене қызуы көтерілсе, жүрек айну немесе зәр шығару қиындаса;
- қозғалғанда немесе түнде ауырсыну күшейсе;
- бұрын бел жарақаты немесе омыртқа аурулары болса.
Мамандандырылған көмек асқынудың алдын алуға және денсаулықты қалпына келтіруге мүмкіндік береді.
Белдің ауыруы – көпшілік кездесетін және назар аударуды қажет ететін мәселе. Ерте әрекет ету, жаттығу жасау, өмір салтын түзету және алдын алу шаралары денсаулықты сақтауға көмектеседі. Жылыту, тынығу және жеңіл жаттығулар ауырсынуды жылдам басуға мүмкіндік береді. Дегенмен, егер жағымсыз белгілер байқалса, уақыт оздырмай дәрігерге көрінген дұрыс. Арқа саулығын сақтау тұрақты күтімді талап етеді, бірақ мұндай қамқорлық өз нәтижесін береді. Белі сау адам өзін жеңіл әрі сенімді сезінеді.
