Мазмұны
Суық кезең басталғанда адам ағзасы вирустар мен бактерияларға жиі ұшырайды. Ауа райының құбылуы, ылғалдың азаюы, бөлмедегі құрғақ ауа мен физикалық белсенділіктің төмендеуі – барлығы иммундық жүйеге қосымша салмақ түсіреді. Мұндай кезде ағза әлсіреп, сырқатқа бейім болады. Бірақ көп жағдайда адамдар денсаулығын алдын ала қорғаудың қарапайым әдістерін білмей жатады. Дегенмен, күнделікті өмір салтына енгізілген пайдалы әдеттер иммунитетті күшейтудің тиімді тәсілі бола алады. Бұл мақалада суық тию жиілейтін маусымда ағзаның қорғаныс күшін арттырудың ең сенімді жолдары қарастырылады.
Иммундық жүйені қолдаудың негізгі принциптері
Ағзаның тұрақты жұмыс істеуі көптеген факторларға байланысты. Қорғаныс механизмдерінің тиімділігі – дұрыс өмір салтының, режимнің және ішкі күйдің нәтижесі.
Келесі күнделікті әдеттер маңызды рөл атқарады:
- ұйқының жеткілікті болуы, яғни күніне кемінде 7–8 сағат;
- тұрақты, бірақ шамадан тыс емес физикалық белсенділік;
- ағзадағы сұйықтық теңгерімін сақтау;
- күйзелісті шектеп, тынығуға көңіл бөлу;
- гигиенаны сақтау және науқас адамдармен байланысқа түспеу.
Осындай қарапайым ережелер иммунитеттің жоғары деңгейде сақталуына тікелей әсер етеді.
Дұрыс тамақтану және дәрумендер
Иммундық жүйенің қуатты болуы ең алдымен тағам рационына байланысты. Ағзаға қажетті қоректік заттардың жетіспеушілігі инфекцияларға қарсы тұру қабілетін төмендетеді.
Мәзірге қосу ұсынылатын тағамдар:
- Жаңа көкөністер мен жемістер. Олар ағзаны тазартып, зат алмасуды күшейтетін клетчатка, дәрумендер мен антиоксиданттарға бай.
- С дәруменіне бай өнімдер. Мысалы, лимон, апельсин, киви, итмұрын мен брокколи шырышты қабаттарды нығайтып, вирустарға тосқауыл болады.
- D дәруменінің көздері. Балық, жұмыртқа және арнайы байытылған сүт өнімдері күн сәулесі аз мезгілде әсіресе маңызды.
- Ақуызға бай тағамдар. Ет, бұршақ, жаңғақ пен сүт өнімдері антидене түзу мен жасушаларды қалпына келтіру үшін қажет.
- Пробиотикке бай өнімдер. Айран, йогурт, қырыққабат және ашытылған тағамдар ішек флорасын жақсартады, ал бұл – иммунитеттің негізгі тірегі.
Теңгерімді тамақтану зиянды тәттілер мен фастфудты азайтып, қорғаныс жүйесін белсенді етеді.
Гигиена және алдын алу шаралары
Көп жағдайда аурудың таралуына гигиена ережелерін елемеу себеп болады. Вирустар көбіне қол, ортақ заттар және ауа арқылы жұғады.
Қорғаныс мақсатында мыналарды орындау маңызды:
- далаға шыққан соң және ас алдында қолды сабындап кем дегенде 20 секунд жуу;
- лас қолмен бетті, әсіресе ауыз бен мұрынды ұстамау;
- бөлмені жиі желдетіп тұру;
- жөтелгенде немесе түшкіргенде бір реттік орамалды пайдалану;
- телефон, пернетақта және есік тұтқаларын үнемі антисептикпен сүрту.
Бұл қарапайым амалдар тек сізді емес, жақындарыңызды да жұқпалы аурулардан қорғайды.
Шынығу және қозғалыс белсенділігі
Ағзаның суыққа бейімделуі мен шыдамдылығы біртіндеп қалыптасады. Уақтылы және қалыпты қозғалыс қан айналымын жақсартып, дене тонусын арттырады.
Төмендегі шараларды күн тәртібіне енгізуге болады:
- Контрасты душ. Ыстық пен салқын судың алмасуы қан тамырларын жаттықтырып, терморегуляцияны реттейді. Бастапқыда аз айырмашылықтан бастау керек.
- Таза ауада серуендеу. Күн сайын далада жүру қанға оттек жеткізіп, көңіл-күйді жақсартады.
- Таңғы жаттығу немесе жеңіл жаттығу. Бұл лимфа айналымын жандандырып, иммундық жасушалардың қозғалысын белсенді етеді.
- Ауа ванналары. Жылы мезгілде қысқа уақытқа ашық аспан астында жүру ағзаны температура айырмашылығына бейімдейді.
- Қатты оранбау. Шектен тыс жылы киіну терморегуляцияны әлсіретіп, иммунитеттің төмендеуіне әкеледі.
Қозғалыс ағзаны сергітіп, инфекцияларға қарсы тұру қабілетін жақсартады.
Халықтық тәсілдер мен табиғи қосындылар
Көптеген шөптер мен табиғи өнімдер ағзаға пайдалы әсер етіп, иммунитетті қолдауға көмектеседі. Бірақ оларды қолдану мөлшерлі әрі саналы болуы тиіс.
Назар аударатын өнімдер:
- эхинацея тұнбасы – суық тиюдің бастапқы кезеңінде иммундық жауапты жандандырады;
- итмұрын қайнатпасы – С дәрумені мен антиоксиданттарға бай;
- бал мен прополис – микробтарға қарсы және қабынуға қарсы қасиетке ие;
- сарымсақ пен пияз – табиғи фитонцидтер көзі, олар бактериялар мен вирустармен күреседі;
- лимон қосылған зімбір шайы – қан айналымын жақсартып, ағзаны жылытады.
Созылмалы сырқаттары бар адамдар мұндай өнімдерді қолданбас бұрын дәрігермен кеңескені жөн.
Иммунитет – бір сәттік әрекет емес, бұл күнделікті күтімнің, дұрыс ұйқының, пайдалы тамақтанудың және белсенді өмір салтының нәтижесі. Оны бір мезгілдік қоспалармен емес, тұтас өмір салтымен нығайту керек. Жүйелі күтім ағзаның төзімділігін арттырып, суық тию маусымында сырқаттанудан сақтайды. Алдын алуға бағытталған қарапайым қадамдар ұзақ мерзімді нәтиже береді. Денсаулықты сақтаудағы басты қағида – алдын алу мен ағзаға жауапкершілікпен қарау.
