Мазмұны
Фотосурет – адам өмірін бейнелеудің, есте сақтаудың және бөлісудің ең қуатты құралдарының бірі. Ол тек өнердің бір түрі ғана емес, сонымен қатар ғылыми жетістіктердің нәтижесі, эмоция мен технологияның тоғысуы. Фотография пайда болғаннан бері ол сан түрлі өзгерістер мен жаңғыру кезеңдерінен өтті. Уақыт өте келе, күрделі әрі қымбат процесс халыққа қолжетімді, жылдам әрі күнделікті құбылысқа айналды. Бүгінгі күнде біз смартфон камерасымен бір сәтті бір секундта тоқтата аламыз, бірақ бұл мүмкіндіктің артында ұзақ әрі қызықты даму жолы жатыр. Осы мақалада фотосуреттің тарихына үңіліп, оның плёнкалық дәуірден цифрлық форматқа дейінгі жолын қарастырамыз.
Алғашқы тәжірибелер мен фотосуреттің пайда болуы
Жарық бейнесін қағазда немесе басқа бетте сақтау идеясы адамзатқа бұрыннан белгілі болғанымен, оны нақты іске асыру тек XIX ғасырда мүмкін болды.
Бұл кезеңдегі негізгі жетістіктер:
- Камера обскура – фотосуретке дейін қолданылған қарапайым құрылғы. Ол ішіне жарық өтетін кішкентай тесігі бар қорап болды, ал қарсы қабырғада сыртқы көрініс төңкерілген күйде пайда болатын. Бұл құрылым болашақ фотокамералардың негізі болды.
- 1826 жылы француз өнертапқышы Жозеф Нисефор Ньепс алғашқы тұрақты фотосуретті алды. Ол суретті жарыққа сезімтал материалға 8 сағат бойы әсер еткізіп түсірді.
- 1839 жылы Луи Дагер дагеротипия әдісін жасап, оны көпшілікке ұсынды. Бұл тәсіл бұрынғысынан жылдамырақ әрі анығырақ болып, көпшілікке қолжетімді бола түсті.
Алғашқы кезеңдерде фотосурет жасау ұзақ әрі күрделі процесс болғанымен, ол болашақ үлкен жетістіктердің бастамасы еді.
Плёнкалық фотография және жаппай таралуы
Шыны пластиналардан икемді фотоплёнкаға көшу – фотографиядағы үлкен төңкеріс болды. Бұл жаңалық фотоаппараттарды қолжетімді етіп, қарапайым адамдарға да сурет түсіру мүмкіндігін берді.
Плёнкалық кезеңде болған өзгерістер:
- фотоплёнка арқылы камералар жеңіл әрі ықшам бола түсті;
- пленка бірнеше кадрды қатар түсіруге мүмкіндік берді;
- фотосуреттерді өз бетімен шығарып алу мүмкін болды;
- фотоөндіріс кең таралып, тұрмыстық қолданысқа енді.
Kodak компаниясы шығарған Brownie сияқты камералар арқасында фотография кең таралып, отбасы альбомдарының ажырамас бөлігіне айналды. Бұл дәуірде адамдар тек маңызды оқиғаларды емес, күнделікті өмірді де түсіріп бастады.
Түсті фотография және техникалық жетілдірулер
Қара-ақ дәуірден түсті суретке көшу – фотоөнерде жаңа кезең ашты. Бұл жаңалық бейнелеу құралдарын кеңейтіп, эмоцияны, атмосфераны толық жеткізуге жол ашты.
Түсті фотографияның дамуы келесі кезеңдермен ерекшеленеді:
- Алғашқы түсті суреттер үш түрлі сүзгі арқылы жеке кадрлар ретінде түсірілді. Бұл процесс өте күрделі әрі көп уақытты қажет ететін.
- 1935 жылы Kodak компаниясы Kodachrome түсті плёнкасын жасап шығарды. Бұл әдіс арқылы түстер анық әрі тұрақты болып, түсіру үдерісі оңайлады.
- 1960–70 жылдары түсті фотосуреттер күнделікті өмірге енді. Алайда қара-ақ формат көркемөнерде мен деректі фотографияда сақталып қалды.
Түстің пайда болуы фотосуреттің көркемдік қуатын күшейтіп, көрерменге әсер ету мүмкіндігін арттырды.
Цифрлық технологияларға көшу
XX ғасырдың соңы цифрлық революциямен ерекшеленді. Бұл кезеңде фотосурет аналогтан цифрлық форматқа өтті, әрі бұл өзгеріс бүкіл саланың бет-бейнесін өзгертті.
Цифрлық фотоның басты артықшылықтары:
- кадрды түсірген соң бірден қарап шығуға мүмкіндік береді;
- жады картасына жүздеген сурет сыйып, пленка ауыстыру қажеттілігі жойылды;
- фотосуреттерді оңай өңдеп, сапасын арттыруға болады;
- интернет арқылы бөлісу, сақтау және жіберу оңай әрі жылдам.
Смартфондарға камера орнатылған сәттен бастап фотография күнделікті әдетке айналды. Адамдар кез келген сәтті суретке түсіріп, өмірлерінің хронологиясын қалыптастыра бастады.
Смартфондар мен жасанды интеллект дәуірі
Қазіргі таңда фотосурет түсіру тек құрылғы емес, бағдарламалық қамтамасыз етумен де тығыз байланысты. Смартфон камералары мен жасанды интеллекттің мүмкіндіктері осының дәлелі.
Заманауи тенденциялар мен мүмкіндіктер:
- Заманауи смартфондар бірнеше объективпен жабдықталған. Бұл түрлі фокус аралығында, мысалы, кең бұрышты немесе портреттік суреттер түсіруге жағдай жасайды.
- Бағдарламалар кадр сапасын арттырып, жарықты, фокусты және түсті автоматты түрде реттейді.
- Жасанды интеллект кадрда не барын анықтап, соған сай ең жақсы параметрлерді ұсынады. Бұл тіпті қарапайым қолданушыға кәсіби нәтиже алуға мүмкіндік береді.
Фотография бүгінгі күні барынша қолжетімді және сапалы бола түсті.
Фотографияның даму жолы – тек технологиялық жетістік қана емес, адамзаттың көру мен есте сақтау қабілетінің дамуының көрінісі. Плёнкалық кезең бізге сәтті аңдып, күтіп түсірудің шыдамын үйретті, ал цифрлық дәуір – шығармашылық еркіндік пен жылдамдықты сыйлады. Бүгінгі күнде фотосурет түсіру кез келген адамға қолжетімді, алайда оның тарихын білу бұл өнерге тереңірек мән беруге көмектеседі. Өткен кезеңнің әрбір техникасы, тәсілі мен стилі қазіргі күнгі визуалды мәдениетті қалыптастыруға әсер етті. Болашақта қандай өзгерістер болатынын болжау қиын, бірақ бір нәрсе анық – фотосурет әрдайым адам мен әлемнің байланысын бейнелеудің маңызды құралы болып қала береді.
