Мазмұны
Қазіргі қоғамда балаға ат қоюға ерекше мән беріледі, өйткені есім адамның болмысына әсер етеді, ұлттық дәстүр мен отбасы құндылықтарын көрсетеді. Ата-ана баласына есім таңдағанда, оның мәніне, шығу тегіне және тағдырына ықпал ететініне сенеді. Соңғы жылдары көпшілік тарихи және ұлттық есімдерге көбірек назар аударып, ұрпақтар сабақтастығын сақтауға тырысуда. Қазақ халқы арасында кең таралған, терең мағынаға ие Ержан есімі осындай құндылықтың айқын көрінісі. Бұл мақалада Ержан есімінің түп-төркіні, оның ерекшелігі мен заманауи маңызы ашып көрсетіледі.
Есім – жай ғана дыбыстар жиынтығы емес, ол адамның ішкі әлеміне, мінезі мен тағдырына тікелей әсер етеді.
Ержан есімінің шығу тегі мен мағынасы
Ержан есімі түркі тілдерінен шыққан, ғасырлар бойы қолданылып келе жатқан ұлттық есімдердің бірі. Бұл есім екі бөліктен тұрады, әрқайсысының өзіндік мәні бар.
- «ер» сөзі қазақ және басқа да түркі тілдерінде «батыр», «жігіт», «ер адам» дегенді білдіреді;
- «жан» сөзі «жандүние», «жан», «өмір», кейде «адам» мағынасын береді;
- екі бөліктің үйлесімі – қайсарлық, ерлік пен рухани байлықтың белгісі;
- есім адамға тек күш-жігер ғана емес, терең адамгершілік, рух тазалығы сияқты қасиеттер дарытуға ниетпен қойылады;
- қазақ дәстүрінде мұндай ат баласына ұзақ ғұмыр, төзімділік пен жақсылық тілеуді білдіреді.
Сондықтан Ержан есімі – жігерлі, парасатты, елге сыйлы азамат болып өсуге бағытталған тілектің көрінісі.
Мінез бен тағдырға әсері
Көп жағдайда есім адамның белгілі бір қасиеттерін ашады, оны айналасындағы орта мен ата-ананың тәрбиесі толықтырады. Дегенмен, ұлттық дәстүрге сай есімнің адамның мінезі мен өмір жолына ықпал ететініне сенім зор.
- Ержан есімді азаматтар бала кезінен-ақ бастамашыл, көшбасшылық қабілетімен ерекшеленеді. Оларға батылдық, ашықтық, өзгелерге қол ұшын беруге дайындық тән.
- Күрделі жағдайда Ержандар өзін жоғалтпай, жауапкершілікті өз мойнына алуға дайын тұрады. Жиі құрдастары арасында сенімді адам болып, ұжымда маңызды іске тағайындалады.
- Бұл есімді иеленгендер әділдікті жоғары бағалайды, ар-ұжданынан ешқашан аттамайды. Олар әлсіздерді қорғай біледі, әділетсіздікке қарсы күресуге дайын.
- Ержан есімділер еңбекқорлығының арқасында кәсіби салада жетістікке жетеді. Олар үшін атқарған жұмысының нәтижесін көру, лайықты бағалануы маңызды.
Осы сипаттар Ержан есімін жігерлі әрі дербес ұл тәрбиелеуді армандаған ата-аналар үшін таңдаулы етеді.
Мәдениеттегі және қоғамдағы орны
Ұлттық дәстүрде есім тек жеке адамның ғана емес, тұтас қоғамның айнасы саналады. Оның арқылы ұрпақ сабақтастығы, адамгершілік пен мәдени құндылықтар жалғасады.
- Ержан есімі қазақ әдебиетінде жиі кездеседі;
- эпостар мен халық ертегілерінде бұл есімді батыр, дана, ел қорғаған азаматтарға береді;
- қазіргі ата-аналар ұлттық болмыс пен дәстүр сабақтастығын сақтау мақсатында осы есімді таңдауға ұмтылады;
- ғасырлар бойы Ержан есімі өзекті болып қала берді, ұлттық құндылық пен сенімділіктің белгісі саналды;
- бүгінгі күні Ержан есімділерді түрлі сала мамандарынан – ғалым, спортшы, кәсіпкер қатарынан кездестіруге болады.
Бұл есім ұрпақтар арасындағы рухани байланысты күшейтеді әрі ұлттық болмысты сақтауға септігін тигізеді.
Ержан есімі – қайсарлық, ерлік, адамгершілік секілді ұлттық асыл қасиеттерді тоғыстырған үйлесімді әрі терең мәнді ат. Бұл есімді иеленгендер дербестігімен, әділдігімен, жаңа сынақтардан қорықпайтын табандылығымен ерекшеленеді. Есім адамның болмысына айрықша әсер етіп, оны айналасына үлгі етуге жетелейді. Ұлын Ержан деп атаған ата-ана оның болашағына сенім артып, абыройлы азамат болсын деген ниет білдіреді. Осылайша, Ержан есімі – қазақ қоғамында әрдайым қадірлі, мәні жоғалмаған әрі болашаққа сеніммен қарайтын аттардың бірі.
