Үндістандағы Ұлы қабырға – әлемдегі ең ғажайып сәулет туындыларының бірі. Адамзат өркениетінің дамуы барысында көптеген қорғаныс нысандары салынғанымен, олардың кейбіреулері көлемімен, тарихымен және құпияларымен әлі күнге дейін тамсандырады. Қытай қабырғасымен салыстырғанда аса танымал болмаса да, Үндістандағы бұл алып құрылыстың ауқымы мен сәулет ерекшелігі таңдай қақтырады. Раджастхан штатының таулы аймағында орналасқан Кумбальгарх қабырғасы ғасырлар бойы халықты қорғап, бүгінде мыңдаған турист пен зерттеушіні қызықтырып келеді. Оның ежелгі аңыздары, сәулет өнеріндегі шешімдері мен табиғатпен үйлесімдігі Үндістан мәдениетінің байлығын көрсетеді. Бұл мақалада сіз Үндістандағы Ұлы қабырға туралы ең қызықты отыз дерекпен танысасыз.
- Үндістандағы Ұлы қабырға – Кумбальгарх қамалының айналасын қоршап тұрған алып тас қабырға. Оны жергілікті халық «Үндістанның Ұлы қабырғасы» деп атайды, себебі өлшемі мен маңызы аса зор.
- Қабырғаның ұзындығы 36 шақырымнан асады. Бұл көрсеткіш бойынша ол Қытай қабырғасынан кейінгі әлемдегі екінші ең ұзын қабырға саналады.
- Құрылысы XV ғасырда Мевар патшалығының билеушісі Раджа Кумбха әмірімен басталған. Жобаның аяқталуына бір ғасырға жуық уақыт кеткен, толық бітуі XVI ғасырдың басына келеді.
- Қабырға Аравали жотасының үстімен өтеді. Бұл – ішкі аймақтарды жаулардан тиімді қорғауға сеп болған стратегиялық шешім.
- Кей жерлерде қабырғаның биіктігі 15 метрге, ал ені 4,5 метрге жетеді. Мұндай енде бес салт атты қатар жүре алады.
- Құрылыс кезінде жергілікті тас пен әк қоспасы пайдаланылған. Осы материалдардың мықтылығының арқасында қабырға бүгінге дейін жақсы сақталған.
- Қабырғаның бойында қырықтан астам бекініс және күзет мұнаралары бар. Олар қоршаған ортаны бақылап, қауіп төнгенде қорғанысты күшейтуге арналған.
- Кумбальгарх қамалы – ЮНЕСКО-ның Бүкіләлемдік мұралар тізіміне енген сәулет ескерткіші. Бұл қамал билеушілер мен жауынгерлер үшін сенімді баспана болған.
- Аңыз бойынша, қабырғаны салудағы алғашқы әрекеттер сәтсіз аяқталған, тек қасиетті адамның өзін құрбан етуінен кейін ғана жұмыс алға басқан. Сол адамның құрметіне қабырғаның үстіне арнайы ғибадатхана салынған.
- Қабырға бойында көптеген қақпа, храм және тұрғын үй орналасқан. Кейбір ғимараттар алғашқы салынған күнінен бері сақталған.
- Кумбальгархтың су жүйесі ортағасырлық Үндістандағы ең дамығандардың бірі болған. Қорған ішінде арнайы су қоймалары мен тоғандар салынған, олар қоршау кезінде ауыз сумен қамтамасыз еткен.
- Қорғаныс құрылыстары жер бедеріне және климат ерекшеліктеріне сәйкес жобаланған. Қабырға таулардың рельефін қайталайтындықтан, жау үшін алынбас қамал болған.
- Көп ғасыр бойы бұл бекініс Мевар патшалығын басқыншылардан қорғай алды. Ешбір жау толықтай басып ала алмаған.
- Қамал аумағында үш жүзден астам храм бар, олардың кейбірі индуистік, енді бірі джайнистік бағытқа арналған. Бұл аймақтың діни сан алуандығын көрсетеді.
- Кешен ішінде ерекше мүсіндер, қабырға суреттері мен сәулет элементтері сақталған, олар жергілікті шеберлердің жоғары кәсіби деңгейін дәлелдейді.
- Қабырға төбесінен қоршаған таулар, ормандар мен ауылдарға керемет көрініс ашылады. Көптеген туристер мұнда табиғат пен тарихтың үйлесімін сезіну үшін келеді.
- Түнде Кумбальгарх ерекше жарықтандырылып, жұмбақ әрі сиқырлы кейіпке енеді.
- Кейбір аңыздар бойынша, қорған ішінде түрлі бөліктерді жалғайтын жасырын жолдар бар. Бұл туннельдер жау шабуылы кезінде қорғаушылардың жасырын қозғалуына мүмкіндік берген.
- Қабырға ішінде арнайы жасырын бөлмелер болған, оларда қару-жарақ пен азық-түлік сақталған. Осылайша ұзақ қорғанысты қамтамасыз еткен.
- Әр кезеңде бұл қамал билеушілердің резиденциясы, әскери база әрі ақсүйектер үшін паналау орны ретінде қызмет еткен.
- Қамал қабырғасы бірнеше тарихи шайқастар мен маңызды оқиғалардың куәсі болған. Бұл туралы көптеген үнді шежірелері мен эпостарында баяндалады.
- Қорғандық маңызымен қатар, кешен мәдениет пен білімнің орталығы болған. Мұнда ақындар, суретшілер, ойшылдар өмір сүрген.
- Муссон маусымында қамал төңірегі жасыл желекке оранып, сарқырама мен тұман аралас ерекше атмосфера қалыптасады.
- Кумбальгархта жыл сайын жарық пен өнер фестивалі өтеді. Осы шара кезінде қабырға бойы мыңдаған шаммен жарықтандырылады.
- Қабырға әлемнің түкпір-түкпірінен келген саяхатшылар мен фотографтардың қызығушылығын тудырады. Олар тарихи, сәулеттік және табиғи ерекшеліктерді зерттеуге келеді.
- Үндістандағы Ұлы қабырға көптеген жазушыларға, кинорежиссерлер мен суретшілерге шабыт берген. Ол түрлі фильмдерде, кітаптарда және бейнелеу өнерінде кездеседі.
- 2013 жылы Кумбальгарх қамалы ЮНЕСКО-ның Бүкіләлемдік мұралар тізіміне енгізілді. Бұл оның бүкіл әлемдік мәдениеттегі маңызын айқындайды.
- Ескерткіш қорғау шаралары жоғары деңгейде жүргізілсе де, кейбір учаскелер уақыт пен ауа райының әсерінен қалпына келтіруді қажет етеді.
- Қамал аумағында мұражайлар, экскурсиялық бағыттар және көру алаңдары жұмыс істейді. Бұл мұнда келген әр адамға оның тарихы мен сәулеті жайлы толық мәлімет алуға мүмкіндік береді.
- Кумбальгарх қамалы мен Үндістандағы Ұлы қабырға – халықтың тәуелсіздігі, қайсарлығы мен рухани көптүрлілігінің символы. Оның мәдени маңызы мен тарихи рөлі баға жетпес құндылық болып қала береді.
Үндістандағы Ұлы қабырға – әлемдік қорғаныс сәулетінің нағыз жауһары. Ол тарих, мәдениет және халық рухын біріктіріп, бүгінге дейін талай адамның таңданысы мен сүйіспеншілігіне бөленіп келеді. Бұл ескерткіш – Үндістанның ең маңызды көрнекті орындарының бірі, әрі өткен мен болашақты байланыстыратын алтын көпір.
