Мазмұны
Көпшілік үшін өзара қарым-қатынастағы сенімділік – жайлылықтың негізі. Алайда кей кездері ауыздан шығатын жағымсыз иіс бұл сенімділікті бұзып, адамның қоғамдағы белсенділігіне кері әсер етуі мүмкін. Мұндай иістің пайда болуына әртүрлі факторлар себеп болады: ауыз қуысын дұрыс күтпеу, зиянды әдеттер, тіпті ішкі ағзалардың бұзылыстары да. Бұл мәселе жайсыз әрі ұятты көрінуі мүмкін, бірақ оны елемеу – дұрыс шешім емес. Тыныстың балғындығын сақтау тек әдеп мәселесі емес, сонымен қатар жалпы денсаулықтың көрсеткіші саналады. Осы мақалада жағымсыз иісті жою жолдарын және оның алдын алу әдістерін қарастырамыз.
Жағымсыз иістің негізгі себептері
Алдымен мәселенің түпкі себебін анықтап алу қажет. Көп жағдайда иістің көзі ауыз қуысында болады, бірақ кейде ол ішкі жүйелердің бұзылыстарынан туындауы мүмкін.
- тістер мен қызыл иекті жеткілікті тазаламау;
- сарымсақ, пияз сияқты иісті күшейтетін өнімдерді жиі тұтыну;
- темекі тарту немесе вейп қолдану;
- мұрын-жұтқыншақ жолдарының қабынуы немесе инфекциясы;
- ауыздың құрғауы (сусыздану немесе кей дәрілердің әсерінен);
- тілдің артқы бетінде пайда болатын ақ немесе сары қақ;
- тіс жегісі, пародонт ауруы немесе басқа қабыну процестері;
- асқазан, бауыр, өкпе сияқты ішкі органдардың аурулары.
Аталған себептер күкіртті қосылыстардың түзілуіне жол беріп, соның нәтижесінде жағымсыз иіс пайда болады. Себепті түсініп алғаннан кейін, оны мақсатты түрде жою әлдеқайда жеңіл болады.
Күнделікті алдын алу шаралары
Ауыз қуысын тұрақты күтіп отыру иістің алдын алуға және тыныстың сергектігін ұзақ уақытқа сақтауға көмектеседі.
- тістерді күніне екі рет, мұқият тазалау;
- тіс жібін немесе су ағынын (ирригатор) қолдану;
- тілді арнайы қырғышпен немесе жұмсақ щеткамен тазалау;
- тамақтан кейін ауызды шөп қайнатпаларымен немесе арнайы сұйықтықпен шайқау;
- ауыздың ылғалдығын сақтау үшін жеткілікті су ішу;
- кофе мен алкогольді шамадан тыс тұтынудан аулақ болу;
- тіс щеткасын әр үш ай сайын ауыстыру;
- шылым шегуден бас тарту.
Бұл әдеттерді күнделікті өмірге енгізу арқылы жағымсыз иістің алдын алуға болады. Алайда иіс сақталса, басқа себептерді де қарастыру қажет.
Медициналық және стоматологиялық шешімдер
Үй жағдайында қолданылған шаралар нәтиже бермесе, маман көмегіне жүгінген жөн. Дәрігер нақты себебін анықтап, тиімді ем тағайындай алады.
- Тіс дәрігеріне барып, тістер мен қызыл иектің жағдайын тексертіңіз. Кариес, қабыну немесе тастар – иістің негізгі себептері болуы мүмкін. Стоматолог кәсіби тазалау жасап, қажетті күтім құралдарын ұсынады.
- Егер ауызда қышқыл дәм, күйдіру сезімі байқалса, гастроэнтерологқа қаралыңыз. Асқазан-ішек жолдарының аурулары да ауыздан шыққан иіспен көрініс беруі мүмкін.
- Мұрыннан су ағу, иек тұсында қысым немесе созылмалы бітелу болса, отоларингологтың көмегіне жүгінген жөн. Мұрын қуысының инфекциялары мен бадамша бездері де иістің көзі болуы ықтимал.
- Егер ауызда металдың дәмі сезілсе, қандағы қант деңгейін тексеріңіз. Қант диабеті бар адамдарда ацетон иісіне ұқсас тыныс байқалуы мүмкін, бұл шұғыл араласуды талап етеді.
- Жалпы әлсіздік, ауыздың қатты құрғауы немесе басқа да белгілер байқалса, терапевтке қаралған жөн. Мұндай белгілер жүйелі аурулардың белгісі болуы ықтимал.
Уақытылы тексерілу – жағымсыз иістің терең себептерін жоюдың кілті. Егер үй жағдайында шешілмесе, маман кеңесін кейінге қалдырмаңыз.
Қосымша әдістер мен халықтық құралдар
Кешенді күтіммен қатар тыныстың балғындығын қалпына келтіруге көмектесетін дәстүрлі тәсілдер де бар.
- түймедақ немесе шалфей тұнбасымен ауыз шаю;
- ақжелкен, жалбыз немесе базилик жапырағын шайнау;
- алма мен сәбізді жиі тұтыну (табиғи тазартқыш ретінде);
- табиғи йогурт арқылы ауыз қуысының микрофлорасын қалпына келтіру;
- шай ағашы майын ауыз шайғышқа қосып қолдану.
Мұндай құралдар уақытша нәтижеге қол жеткізуге көмектеседі және негізгі емді толықтыра алады.
Ауыздан шығатын жағымсыз иіс – тек әлеуметтік қолайсыздық емес, сонымен қатар ағзада бір нәрсенің дұрыс еместігін білдіретін белгі. Бұл мәселе ауыз гигиенасынан бастап, ішкі ағзалардың жағдайына дейінгі кең ауқымды қамтуы мүмкін. Күнделікті күтім, дұрыс тамақтану мен су ішу режимі бұл мәселені азайтуға мүмкіндік береді. Егер қолданылған әдістер көмектеспесе, білікті маманның көмегіне жүгінген дұрыс. Денсаулыққа деген қамқорлық ұсақ-түйектен басталады – ал таза тыныс соның көрінісі.
