Күнделікті күйзелістен тез арылу жолдары

Бүгінгі қарқынды өмір ырғағы адамнан үнемі сергектікті, бейімделгіштікті және сыртқы қысымға төзімді болуды талап етеді. Алайда әркім мұндай жағдайларда ішкі тепе-теңдігін ұзақ уақыт сақтай алмайды. Жұмыс кестесінің тығыздығы, тұрмыстық қиындықтар мен ақпараттық жүктеме күннен-күнге жүйке жүйесіне салмақ түсіреді. Осылайша, күйзеліс жинақталып, ұйқы бұзылысына, ашушаңдыққа, зейіннің төмендеуіне және жалпы әлсіздікке әкелуі мүмкін. Мұндай салдардан сақтану үшін күйзелістің алғашқы белгілерін дер кезінде танып, олармен тиімді күресуді үйрену қажет. Бұл мақалада күйзелісті жеңілдетудің қарапайым әрі тиімді әдістерін қарастырамыз.

Жүйкені тез тыныштандыратын жеңіл тәсілдер

Кейде санаулы минуттың өзі мазасыздықты азайтуға және көңіл күйді тұрақтандыруға жеткілікті. Мұндай сәттерде адамға физикалық және эмоциялық жүктемені жеңілдететін қарапайым әдістер көмекке келеді.

Төмендегі тәсілдер кез келген адамға қолжетімді:

• тынысты терең алып, дем алуға бар зейініңізді аударыңыз;
• демді шығару уақытын ұзарту арқылы жүрек қағысын баяулатыңыз;
• көзіңізді жұмып, өзіңізді жағымды бір жерде жүргендей елестетіңіз;
• оннан бірге дейін кері санау арқылы тыныс ырғағын реттеңіз;
• әр бұлшық ет тобын кезекпен ширықтырып, кейін босатыңыз;
• таза суды жайлап жұтып ішіңіз;
• таза ауаға шығып, бірнеше минут жүріп өтіңіз;
• самай, мойын немесе құлақ ұшын сәл уқалаңыз;
• айнаға қарап өзіңізге сәл жымиып қойыңыз немесе ерін бұрыштарын көтеріңіз;
• үстеліңізді ретке келтіру сияқты жеңіл әрекетпен ойыңызды басқаға аударыңыз.

Осындай қарапайым амалдар ойды жинақтап, күйзеліс белгілерін жеңілдетуге мүмкіндік береді.

Сананы басқаруға көмектесетін әдістер

Мазасыздықтан тек дене емес, сана да зардап шегеді. Күйзелістен арылу үшін ойлау үлгісін өзгерту, эмоцияны сыртқа шығару және өзіне сенімділік орнату маңызды.

Келесі әдістер осыған ықпал етеді:

1. Ризашылықты сезіну жаттығуы. Күннің ішінде болған жағымды үш нәрсені еске түсіріңіз. Бұл – дәмді шай, жақсы ауа райы немесе жылы лебіз болуы мүмкін. Ойыңызды жағымсыз сәттерден бұрып, күнделікті өмірдегі ұсақ-түйек жақсылықтарға назар аудару психологиялық тұрақтылықты арттырады.
2. Уайымдарды сараптау. Қай жағдай сізді мазалайды? Ол қаншалықты маңызды? Қай бөлігін сіз шеше аласыз, қайсысы сіздің бақылауыңыздан тыс? Мәселені ұсақ бөліктерге бөлу арқылы сананы жеңілдетуге болады.
3. Ойларды қағазға түсіру. Қағаз бетіне ішкі уайымдарыңызды жазып шығыңыз. Сөздерді сүзгіден өткізбестен жазу ішкі шиеленісті босатуға көмектеседі. 10–15 минуттан кейін эмоциялар бәсеңдеп, сана айқындалады.
4. Ой ағынын тоқтату. Егер бір мәселе туралы қайта-қайта ойласаңыз, ішіңізден «тоқта» деп айтыңыз. Кейін назарыңызды бейтарап немесе жағымды тақырыпқа бұрыңыз. Бұл әдіс ішкі уайымның айналасынан шығуға көмектеседі.
5. Позитивті есте сақтауды пайдалану. Өзіңізді сенімді және тыныш сезінген сәтті еске алыңыз. Сол сәттегі сезімдерді толықтай елестетіп, бейнені жадыңызда сақтаңыз. Болашақта күйзеліс кезінде осы бейнеге қайта оралу жүйкені тез тыныштандырады.

Бұл әдістерді жүйелі түрде қолдану эмоционалдық төзімділікті арттырады.

Физикалық белсенділік — күйзелістен арылудың сенімді жолы

Адам денесі мен рухани күйі өзара тығыз байланысты. Сондықтан физикалық белсенділік күйзелістен арылудың тиімді және қауіпсіз тәсілі болып табылады.

Келесі дене қимылдары көмектесе алады:

• бірнеше рет отырып тұрыңыз немесе еденде тіреліп қолмен жаттығу жасаңыз;
• белсенді түрде жүріп өтіп, аяқ-қолыңыздың қозғалысына зейін қойыңыз;
• бір-екі минут көңілді ырғақпен билеңіз;
• жеңіл созылу жаттығуларын немесе тыныс алуға негізделген йога қимылдарын жасаңыз;
• орныңызда секіріңіз немесе қолдарыңызды сілкіп, денені «сергітіңіз»;
• жүгіріп өтуге мүмкіндік болса, 2–3 минут жеткілікті;
• баяу әрі терең тыныс алуды дене қозғалыстарымен үйлестіріңіз.

Осындай белсенділіктер жүйке жүйесін сергітіп, қуат береді және стресс гормоны деңгейін төмендетеді.

Күйзелісті болдырмауға арналған орта қалыптастыру

Күйзелісті болдырмаудың ең тиімді жолы — оны алдын ала болжау және оған ықпал ететін факторларды жою. Қоршаған ортаны ыңғайлы әрі жағымды ету осы мақсатқа жетудің бір бөлігі.

Мына кеңестер пайдалы болуы мүмкін:

1. Кеңістікті ретке келтіру. Жұмыс орны мен үйіңіздегі тәртіп пен тазалық психикалық күйге оң әсер етеді. Артық заттардан арылыңыз, сақтау жүйесін ұйымдастырыңыз, бөлмеге жасыл өсімдіктер немесе жағымды хош иіс қосыңыз.
2. Тұрақты күн тәртібі. Жеткілікті ұйқы, уақытылы тамақтану және күнделікті қозғалыс – күйзелістен қорғанудың іргетасы. Белгіленген режим ағзаға тұрақтылық береді.
3. Ақпарат ағынын шектеу. Тым көп уайым тудыратын жаңалықтар немесе әлеуметтік желідегі жағымсыз мазмұн күйзеліске әкелуі мүмкін. Ақпараттық үзілістер санаға тыныштық береді.
4. Қарым-қатынастың рөлі. Жақын адамдармен ашық сөйлесу күйзелісті азайтады. Қарапайым қолдау мен түсіністік ішкі күшті арттырады.
5. «Жоқ» деуді үйрену. Барлығына үлгеруге тырысу артық жүктемеге әкеледі. Өз шекараңызды белгілеу арқылы ішкі еркіндік пен тыныштықты сақтауға болады.

Мұндай орта өзін қауіпсіз әрі сенімді сезінуге мүмкіндік береді.

Күйзеліс – өмірдің ажырамас бөлігі. Алайда оны жеңуге болатын нақты тәсілдер бар. Алғашқы белгілерін байқап, оларды уақытында еңсеру – денсаулықты сақтау кепілі. Терең тыныс алу, дене белсенділігі, ойға әсер ететін психологиялық әдістер және жағымды орта – міне, бұл құралдар кез келген адамға көмектесе алады. Оларды күнделікті өмірде қолдану күйзеліске қарсы иммунитет қалыптастырады. Өз жағдайына бейжай қарамау – әлсіздік емес, керісінше өмір сапасына деген жауапты көзқарас.