Мазмұны
Қазіргі заманғы өмір салты жиі қозғалыстың азаюымен, ұзақ уақыт бір орында отырумен және күйзелістермен байланысты, бұл бел омыртқасына түсетін жүктемені арттырады. Соның салдарынан түрлі аурулар, соның ішінде омыртқа жарығы жиі кездеседі. Бұл диагноз адам өмірінің сапасына әсер етіп, қалыпты қозғалысты шектейді және күнделікті міндеттерді орындауға кедергі келтіреді. Ауырсыну сезімі адамдардың жұмысқа деген қабілетін төмендетіп, демалысқа да әсер етеді. Осындай жағымсыз сезімдермен күресу үшін бірнеше тиімді тәсіл бар. Дұрыс таңдалған емдеу әдісі әр адамның жасына, денсаулық жағдайына және жеке ерекшеліктеріне байланысты.
Ауырсынудың негізгі себептері мен белгілері
Омыртқа жарығы – бұл омыртқааралық дискінің ығысуы немесе зақымдануы нәтижесінде пайда болады. Ол жүйке ұштарын қысып, адамның арқасында немесе мойнында қатты ауырсыну сезімін тудырады. Мұндай белгілер бірден байқалуы немесе уақыт өте келе үдей түсуі мүмкін. Ең жиі ауыратын аймақ – бел және мойын бөліктері, өйткені оларға күнделікті өмірде көп жүктеме түседі. Қосымша, қозғалыс кезінде немесе ауыр зат көтергенде жағымсыз сезімдер күшеюі ықтимал.
Дәл диагноз қою үшін дәрігерге қаралып, толық тексеруден өту маңызды. Өздігінен емделу аурудың асқынуына әкелуі мүмкін.
Ауырсынуды жеңілдетудің қарапайым тәсілдері
Кез келген адам ауырсыну белгілері пайда болғанда қауіпсіз әрі тиімді әдістерді білуі тиіс. Төменде үй жағдайында қолдануға болатын бірнеше тәсіл ұсынылған:
- дене қозғалысын шектеу, әсіресе аурудың өткір кезеңінде;
- қабынуды азайту үшін суық немесе жылы компресстер қолдану;
- маман ұсынған жеңіл созылу жаттығуларын жүйелі орындау;
- омыртқаға түсетін жүктемені азайту үшін ортопедиялық жастықтар мен матрацтар қолдану;
- компьютерде жұмыс істегенде немесе демалғанда дұрыс қалыпты сақтау.
Осы тәсілдер бұлшықеттердің керілуін азайтып, ауырсынуды жеңілдетуге көмектеседі. Алайда, кез келген әдісті дәрігердің кеңесімен үйлестірген жөн.
Медициналық емдеу әдістері
Кейбір жағдайларда дәрілік заттарды қолдану қажет болады. Олар қабынуды басып, ауырсынуды азайтады. Ең жиі қолданылатын дәрілер түрлері:
- Стероидты емес қабынуға қарсы препараттар. Бұл дәрілер қабынуды азайтып, ауырсынуды тез басады. Мысалы, ибупрофен ауырсынуды уақытша жеңілдетуге көмектеседі.
- Миорелаксанттар. Бұл дәрілер арқадағы бұлшықет спазмын азайтып, қимыл-қозғалысты жеңілдетеді. Әдетте, қозғалыс қатты шектелгенде тағайындалады.
- Ауырсынуды басатын дәрілер. Кейде анальгетиктерді қысқа мерзімге қолдану ұсынылады, бірақ дәрігердің нұсқауынсыз ұзақ уақыт қабылдауға болмайды.
- Жергілікті жақпа майлар мен гельдер. Бұл препараттар ауырсынған жерге жағылады, нәтижесінде жүйелі әсерсіз-ақ жағымсыз сезім азаяды.
Кез келген дәріні қолданбас бұрын дәрігермен кеңескен дұрыс. Себебі өзін-өзі емдеу денсаулыққа зиян келтіруі мүмкін.
Физиотерапия және емдік дене шынықтыру
Ұзақ мерзімді оң нәтижеге қол жеткізу үшін арнайы процедуралар мен жаттығуларды тұрақты түрде орындау маңызды. Комплексті тәсілге төмендегілер кіреді:
- физиотерапиялық ем, мысалы, электрофорез, ультрадыбыс, магнитотерапия;
- арқа бұлшықеттерін созып, нығайтатын емдік гимнастика;
- суға жүзу, өйткені ол омыртқаға күш түсірмей, денені шынықтырады;
- тыныс алу жаттығулары, олар қан айналымын жақсартып, бұлшықет керілуін азайтады;
- массаж, бұл спазмдарды жоюға және тіндердегі зат алмасуды жақсартуға көмектеседі.
Мұндай шараларды жүйелі түрде орындау ауырсынуды азайтып, омыртқаның икемділігін арттыруға және аурудың қайталануын болдырмауға мүмкіндік береді.
Медициналық көмек қажет болатын жағдайлар
Кейде үй жағдайында қолданылатын әдістер жеткіліксіз болуы мүмкін, сондықтан дәрігерге жедел қаралу қажет болатын белгілерді білу маңызды. Олар:
- кенеттен ауырсынудың күшеюі және қозғалыстың шектелуі;
- аяқ-қолдың әлсіздігі немесе жансыздануы;
- несеп не нәжісті ұстай алмау;
- үйдегі немесе дәрілік әдістерден пайда болмауы.
Осындай жағдайларда толық тексеруден өтіп, қажет болған жағдайда хирургиялық араласу мүмкіндігін қарастыру керек.
Қайталама ауырсынудың алдын алу жолдары
Ауырсыну басылғаннан кейін аурудың қайталануын болдырмау үшін профилактикаға ерекше назар аудару керек. Келесі кеңестер пайдалы болады:
- дене салмағын қалыпты деңгейде ұстау, өйткені артық салмақ омыртқаға қосымша жүктеме түсіреді;
- арқа мен іш бұлшықеттерін тұрақты жаттығулар арқылы күшейту;
- күрт қозғалыстар мен дұрыс емес зат көтеруден аулақ болу;
- жұмыс орнын дұрыс ұйымдастырып, әрдайым түзу отыру;
- күйзеліс деңгейін бақылау, өйткені жүйке ширығуы бұлшықет тонусына әсер етеді.
Бұл кеңестерді ұстану омыртқа денсаулығын сақтауға және ауырсыну қайталану қаупін азайтуға көмектеседі.
Омыртқа жарығынан болатын ауырсыну кешенді әрі мұқият тәсілді талап етеді. Ауырсынуды жеңілдету үшін дәрігер ұсынған емдеу және үй жағдайындағы әдістерді үйлестіріп қолдану керек. Қарапайым әрі тиімді тәсілдер ауырсынуды азайтып, қозғалысты қалпына келтіруге ықпал етеді. Дегенмен, дәрігердің кеңесінсіз өз бетінше емделу әрдайым тиімді бола бермейді және кейде жағдайды ушықтыруы мүмкін. Аурудың алдын алу мен өз денсаулығына көңіл бөлу өте маңызды. Белсенді өмір салты мен дұрыс таңдалған жаттығулар омыртқа денсаулығын сақтауға және ауырсынусыз өмір сүруге мүмкіндік береді.
