Мазмұны
Тамақтың саулығы – жалпы ағза жағдайына тікелей әсер ететін маңызды фактор. Өйткені жұтқыншақтағы кез келген қабыну үрдісі адамға айтарлықтай жайсыздық әкеледі. Ең жиі кездесетін мәселелердің бірі – бадамша бездерінің қабынуы. Бұл жағдай жұтынған кезде ауырсыну, қызару, дене қызуының көтерілуі мен жалпы әлсіздік сияқты белгілермен қатар жүреді. Қабынудың негізгі себебі – ағзаға енген вирустар немесе бактериялар. Симптомдарды жеңілдетумен қатар, аурудың асқынып, созылмалы түрге айналмауы үшін дер кезінде шара қолдану өте маңызды. Төменде бадамша бездері қабынған жағдайда үй жағдайында және медициналық көмек арқылы қолдануға болатын тиімді әдістер ұсынылады.
Қабынудың себептері мен белгілері
Бадамша бездері ағзаның қорғаныс қызметін атқара отырып, бірінші кезекте инфекциямен беттеседі. Олар суық тигенде, әлсіреген иммунитетте немесе ауру таратушылармен байланыс кезінде қабынады. Қабынудың негізгі белгілеріне жұтынғандағы ауырсыну, бездердің ісінуі мен қызаруы, ақшыл жабынды немесе ірің пайда болуы, ауыздан шыққан жағымсыз иіс, жалпы әлсіздік пен дене қызуының көтерілуі жатады. Емдеуді неғұрлым ерте бастасаңыз, сауығу соғұрлым жылдам өтеді.
Жалпы күтім ережелері
Белгілерді жеңілдетіп, ағзаның сауығу үдерісін жеделдету үшін қарапайым күтім ережелерін сақтау қажет. Бұл тек дәрі-дәрмектерге ғана емес, сондай-ақ күн тәртібі мен тамақтануға да қатысты. Пайдалы кеңестер қатарына: алғашқы күндері төсек режимін сақтау; суық сусындар мен қатты тағамдардан бас тарту; үйдегі ауаның ылғалдылығын қалыпты деңгейде ұстау; бөлмені күніне кемінде екі рет желдету; дауыс салып сөйлемей, дауыс байламдарын демалдыру кіреді. Мұндай жайлы жағдайлар ағзаның аурумен күресу қабілетін арттырады.
Дәрі-дәрмектік емдеу тәсілдері
Ауыр қабыну жағдайында дәрігерге жүгінбей ем жүргізу қауіпті. Әсіресе бадамша бездерінде ірің пайда болып, температура жоғарыласа, кәсіби кеңес қажет.
- Қабынуға қарсы препараттар. Олар ісікті азайтып, ауырсынуды жеңілдетеді. Көбінесе ибупрофен немесе парацетамол негізіндегі дәрілер қолданылады.
- Антисептикалық шаю ерітінділері. Бадамша бездерінің бетін тазартып, микробтардың таралуына тосқауыл қояды. Хлоргексидин немесе фурацилин ерітінділері тиімді нәтиже береді.
- Аэрозольдар мен спрейлер. Қолдануға ыңғайлы әрі әсері жылдам. Ментол немесе лидокаин қосылған өнімдер ауырсынуды басады, ал шөп сығындылары бар түрлері жұтқыншақ қабатын тыныштандырады.
- Тамаққа арналған таблеткалар. Жұтқыншақтың жағдайын жақсартып, қабынуды азайтады. Шалфей, тимьян немесе эвкалипт қосылған сорғыштар жұмсақ әрі жағымды әсер етеді.
- Антибиотиктер. Тек бактериялық инфекция анықталған жағдайда ғана тағайындалады. Дәрігердің рұқсатынсыз антибиотик қолдану қауіпті және асқынуға алып келуі мүмкін.
Кез келген дәріні қабылдар алдында дәрігермен кеңесу – дұрыс әрі қауіпсіз емдеудің негізі.
Халық емі мен үй жағдайындағы тәсілдер
Негізгі еммен қатар, дәстүрлі тәсілдерді де қолдануға болады. Олар симптомдарды жеңілдетіп, жалпы жағдайды қолдауға көмектеседі, бірақ дәрі-дәрмектердің орнын баспайды. Пайдалы әдістерге мыналар жатады: жылы тұзды-содалы сумен тамақты шайқау; түймедақ немесе шайқурай тұнбасымен бу ингаляция жасау; жылы шай, бал қосылған сусыны, итмұрын тұнбасын көп ішу; температура болмаса, мойынға компресс қою; эхинацея, теңіз шырғанағы немесе прополис сияқты табиғи иммуномодуляторларды қабылдау. Табиғи құралдар ағзаға жұмсақ әсер етеді, бірақ тұрақты әрі жүйелі қолдануды талап етеді.
Қай кезде дәрігерге шұғыл жүгіну қажет
Кейбір белгілер аурудың асқынғанын көрсетеді. Мұндай жағдайда медициналық көмекке кешікпей жүгіну қажет.
- Температураның 39 градустан жоғары көтерілуі. Бұл жалпы инфекциялық үрдістің белгісі болуы мүмкін және шұғыл емдеуді талап етеді.
- Тыныс алудың қиындауы немесе тамақта қысылу сезімі. Бұл көмейдің ісінуі немесе қауіпті абсцестің дамуының белгісі.
- Ем қабылдап жатса да, ауырсынудың күшеюі. Мұндай жағдай емнің тиімсіз екенін білдіреді және оны қайта қарау қажет.
- Іріңді ошақтар мен қатты жағымсыз иістің пайда болуы. Мұндай белгілерге антибиотикпен емдеу қажет.
- Жыл ішінде бірнеше рет қайталанатын қабыну. Бұл жағдайда тереңірек тексеру немесе ота қажет болуы мүмкін.
Уақытында көрсетілмеген көмек ауыр әрі ұзақ емдеуді қажет ететін асқынуларға әкелуі ықтимал.
Бадамша бездерінің қабынуы – елеусіз қалдыруға болмайтын, мұқият бақылау мен жан-жақты емді қажет ететін жағдай. Дұрыс ұйымдастырылған емдеу үдерісі, күн тәртібі мен халықтық әдістерді үйлесімді қолдану арқылы симптомдарды азайтып, сауығуды жеделдетуге болады. Ең бастысы – өз бетімен емделуге тырыспай, қажет болғанда дәрігерге жүгіну. Иммунитетті нығайту, тазалық сақтау және суық тиюдің алдын алу – болашақта осындай мәселелерден сақтанудың тиімді жолы. Өз денсаулығына ұқыптылықпен қарау – кез келген аурудан қорғанудың ең сенімді тәсілі.
