Мазмұны
Қазіргі қарбалас өмір адамнан көп күш-қуат талап етеді. Жұмыстағы жүктеменің көптігі, ұйқының аздығы және күйзеліс жиі әлсіреуге әкеледі. Көпшілігі шаршауды қалыпты құбылыс деп санайды, бірақ ол денсаулықтағы жасырын мәселелердің белгісі болуы мүмкін. Демалыстан кейін де басылмайтын әлсіздік сезімі созылмалы шаршауды білдіреді. Мұндай жағдай зейінді шектейді, жұмыс өнімділігін төмендетеді және жалпы халге теріс әсер етеді. Шаршаудан арылу үшін кешенді шараларды қарастыру қажет.
Созылмалы шаршаудың себептері
Ұзаққа созылатын әлсіздікке әкелетін түрлі факторлар бар. Кейде олар өмір салтына байланысты болса, кейде ағзадағы ішкі өзгерістермен байланысты болады.
- ұйқының жеткіліксіздігі және тынығу режимінің бұзылуы;
- үздіксіз күйзеліс пен жүйкенің артық шаршауы;
- дәрумендерге бай емес дұрыс емес тамақтану;
- қимыл-қозғалыстың аздығы немесе шамадан тыс жүктеме;
- қалқанша безінің, жүректің немесе иммундық жүйенің аурулары.
Нақты себепті анықтау арқылы шаршауды жою жолын табу жеңілдейді.
Энергияны қалпына келтіретін пайдалы әдеттер
Шаршауды азайтуға қарапайым әрі тиімді әдеттер көмектеседі. Олар біртіндеп сергектік қайтарып, денсаулықты жақсартады.
- Ұйқы режимін сақтау. Күн сайын бір уақытта ұйықтап, бір уақытта тұрған дұрыс. Мұндай дағды жүйке жүйесін қалыпқа келтіреді және иммунитетті күшейтеді.
- Дұрыс тамақтану. Ас мәзірінде көкөніс, жеміс-жидек, ақуыз және күрделі көмірсулар жеткілікті болуы керек. Теңгерімді тағам қуатты сақтап, көңіл-күйдің күрт өзгеруін болдырмайды.
- Дене белсенділігімен айналысу. Жаяу жүру немесе жүзу сияқты жеңіл жаттығулар қан айналымын жақсартып, ағзаны оттегімен қамтамасыз етеді. Бұлшықеттерді нығайтып, күйзелісті азайтады.
- Жұмыс арасында үзіліс жасау. Күн ішінде қысқа демалыстар көз бен миды тынықтырады. Бірнеше минуттық жаттығу немесе тыныс алу гимнастикасы кернеуді түсіреді.
- Кофеин мен алкогольді шектеу. Бұл заттардың көп мөлшері ұйқыны бұзады және шаршауды күшейтеді. Олардың орнына шөп шайларын немесе таза суды тұтынған пайдалы.
Осы әдеттерді күнделікті өмірге енгізу ойдың анықтығын сақтауға және қуатты арттыруға көмектеседі.
Психологиялық жеңілдеу тәсілдері
Жүйкені тыныштандыру да шаршаудан арылуда маңызды рөл атқарады. Эмоциялық жағдай тікелей әлсіздікке әсер етеді.
- медитация тынысқа көңіл бөлу арқылы ішкі күйзелісті азайтады;
- йога жаттығуы дене мен ақылдың үйлесімін нығайтады;
- күнделік жүргізу ойды реттеп, жиналған сезімдерді сыртқа шығаруға мүмкіндік береді;
- жақын адамдармен сөйлесу мазасыздықты азайтып, көңілді көтереді;
- сүйікті іспен айналысу проблемадан алаңдатып, жағымды сезім сыйлайды.
Тұрақты психологиялық жеңілдеу күйзелістің алдын алып, жан тыныштығын сақтауға көмектеседі.
Медициналық тәсілдер
Кейде созылмалы шаршау ағзадағы елеулі сырқаттардың белгісі болуы мүмкін. Мұндай жағдайда дәрігердің көмегіне жүгіну қажет.
- Дәрігерлік тексеру жасырын ауруларды анықтауға көмектеседі. Анемия, гормондық ауытқу немесе жұқпалы дерттер шаршауды тудыруы ықтимал. Ерте анықталған мәселе тезірек емделеді.
- Дәрумендер мен микроэлементтерді қабылдау пайдалы заттардың тапшылығын толықтырады. Әсіресе магний, темір және B тобының дәрумендері маңызды. Олар жүйке жүйесін қолдап, шыдамдылықты арттырады.
- Физиотерапия ағзаның сергектігін қалпына келтіреді. Массаж, контрастты процедуралар мен тыныс жаттығулары денені жаңартады. Әсіресе көп отырып жұмыс істейтіндерге пайдасы зор.
Медициналық әдістер мәселенің түпкі себебін жоюға және оның қайталануын болдырмауға мүмкіндік береді.
Созылмалы шаршауды қалыпты жағдай деп қабылдауға болмайды. Ол ағзаның қолдауға зәру екенін білдіреді. Бұдан арылу үшін ұйқы режимін сақтау, дұрыс тамақтану және жүйкені тыныштандыру қажет. Үнемі қимыл-қозғалыста болып, күйзелісті бақылауда ұстау да маңызды. Симптомдар күшейген жағдайда дәрігер кеңесіне жүгінген жөн. Дұрыс күтім мен дер кезінде жасалған қадамдар өмірге сергектік пен қуаныш сыйлайды.
