Мазмұны
Арқадағы ауырсыну – жасына, кәсібіне немесе өмір салтына қарамастан, көпшілікті мазалайтын жиі мәселе. Бұл жайсыздық ұзақ отырумен, физикалық жүктемемен немесе сәтсіз қозғалыспен байланысты болуы мүмкін. Мұндай жағдай жеңіл кернеуден бастап, қозғалысты шектейтін күрделі ауырсынуға дейін жетеді. Көбіне себеп – бұлшықет әлсіздігі, қимыл аздығы немесе дене бітімінің дұрыс болмауы. Дегенмен, арқадағы ауруды азайтудың немесе толығымен жоюдың тиімді әдістері бар. Төменде денсаулықты қалпына келтіруге көмектесетін қарапайым әрі пайдалы тәсілдер жинақталған.
Дене қалпын дұрыс сақтау және тынығу
Арқа ауырған кезде дене қалпын дұрыс ұстау – ауырсынуды азайтудың алғашқы қадамы. Омыртқаны табиғи қалыпта ұстау бұлшықет пен байламдарға түсетін жүктемені азайтады.
Ол үшін:
- ұзақ отырудан аулақ болу керек;
- отырып жұмыс істегенде белге шағын жастық қойыңыз;
- қатты да емес, тым жұмсақ та емес – орташа қаттылықтағы матрас таңдаңыз;
- ұйқы кезінде қырыңызбен жатып, тізенің арасына жастық қойыңыз;
- іштей жатып ұзақ жатпау ұсынылады.
Ыңғайлы қалпы бұлшықеттердің босауына және дененің қалпына келуіне ықпал етеді.
Жеңіл қимыл және созылу жаттығулары
Толық тыныштық арқа үшін әрдайым пайдалы бола бермейді. Қимыл азайса, буындар қатып, қан айналымы нашарлайды.
Келесі әрекеттер тиімді:
- Жай созылу жаттығуларын орындау. Арқа, бел және жамбас бұлшықеттерін созу кернеуді азайтады. Жаттығуларды баяу әрі бірқалыпты орындау қажет.
- Баяу қарқынмен жаяу жүру. Қарапайым серуен бұлшықеттерді белсендіреді және омыртқаны қолдайды. Алғашқы күндері қысқа аралықпен бастаған жөн.
- Иықты айналдыра қозғалыс жасау. Бұл мойын мен жауырын аймағындағы кернеуді босатады. Қимылдарды отырып немесе түрегеп орындауға болады.
- Жай йога жаттығулары. «Мысық», «бала», «алға еңкею» сынды қалыптар омыртқаны жұмсақ түрде созуға көмектеседі. Олар кез келген деңгейдегі адамға жарамды.
- Терең тыныс алу. Мұндай жаттығу денені босаңсытып, ауырсынуды азайтады. Тыныс алу мен созылу қимылдарын қатар қолдануға болады.
Жаттығуларды дененің жағдайына қарай бейімдеген дұрыс.
Жылу және суықпен әсер ету
Жылу мен салқындату әртүрлі әсер етеді, бірақ екеуі де ауырсынуды уақытша жеңілдетуге көмектеседі. Қайсысы тиімді екенін ауырсыну сипатына қарай таңдауға болады.
Көмек беретін тәсілдер:
- жарақаттан кейін алғашқы сағаттарда мұз салу;
- бұлшықет түйілуі кезінде жылы грелка қолдану;
- жылы душ немесе тұз қосылған ванна қабылдау;
- бел аймағына жылытқыш пластырь жапсыру;
- бір компрессті 20 минуттан артық ұстамау.
Бұл әдістер ісікті азайтып, бұлшықеттерді босаңсытады.
Дәрілік заттарды қолдану
Кей жағдайларда дәрі-дәрмек ауырсынуды басып, қозғалуды жеңілдетуге көмектеседі. Бірақ оларды тек қысқа мерзімде қолдану ұсынылады.
Тиімді құралдар:
- Стероидты емес қабынуға қарсы дәрілер. Ибупрофен мен напроксен секілді препараттар қабынуды төмендетіп, жеңілдік береді. Олар ішке қабылданады немесе жағылмалы түрде қолданылады.
- Бұлшықет босаңсытқыштар. Бұлшықет түйілулерін азайтып, терең кернеуді жеңілдетеді. Тек дәрігер нұсқауымен қабылданады.
- Салқындататын немесе қыздыратын майлар мен кремдер. Жергілікті қан айналымын жақсартып, ауырсынуды төмендетеді. Бірнеше минут ішінде әсер береді.
- Ауырсынуға қарсы пластырьлер. Ауырған жерге жабыстырылып, ұзақ уақыт бойы әсер етеді. Күндіз қолдануға ыңғайлы.
- Магний мен B дәрумендері бар биоқоспалар. Олар жүйке жүйесін қолдап, бұлшықет сезімталдығын төмендетеді.
Кез келген препаратты қолданбас бұрын дәрігермен кеңескен жөн.
Қайталанбаудың алдын алу
Ауырсынуды азайту – емдеудің бір ғана бөлігі. Ең бастысы – болашақта осындай жайсыздыққа жол бермеу.
Бұған көмектеседі:
- арқа бұлшықеттерін күшейтетін жаттығулар жасау;
- отыру және жүру кезіндегі дене бітімін бақылау;
- ауыр затты көтергенде белге артық күш түсірмеу;
- жұмыс орнын эргономикаға сай жабдықтау;
- денені суықтан қорғау және шамадан тыс жүктемеден аулақ болу.
Сауатты алдын алу омыртқаның саулығын ұзақ уақыт сақтауға мүмкіндік береді.
Арқа ауруы – заманауи адам өміріндегі жиі кездесетін мәселе. Дегенмен, дұрыс тәсіл мен күнделікті әдеттер арқылы оны азайтуға немесе мүлде болдырмауға болады. Жеңіл қимыл, дұрыс тынығу, жергілікті әсер ету және қажет жағдайда дәрілік қолдау жақсы нәтиже береді. Бұған қоса, алдын алу шараларын ұстану арқа саулығын ұзақ уақыт сақтауға мүмкіндік береді. Денеңізге көңіл бөлу – ұзақ әрі белсенді өмір сүрудің негізі. Салауатты омыртқа – мықты денсаулық кепілі.
