Мазмұны
Адам ағзасы үшін су – өмірлік маңызды элемент. Ол дене температурасының тұрақтылығын қамтамасыз етіп, қоректік заттардың тасымалдануына және зат алмасу процесіне қатысады. Дегенмен, сұйықтықтың шамадан тыс жиналуы көптеген қолайсыздықтарға алып келеді: ісіну, аяқ-қолдың ауырлауы, жалпы әлсіздік және дене салмағының күрт өзгеруі. Мұндай жағдайлар көбіне тұзды тағамнан, ұйқының бұзылуынан, ұзақ сапардан кейін немесе гормондық өзгерістерден кейін пайда болады. Кейде бұл — ағзадағы елеулі бұзылыстардың белгісі болуы мүмкін. Бұл мақалада артық судың ағзада не себепті жиналатынын, оны қалай тиімді әрі қауіпсіз шығару керектігін және қандай әрекеттерден аулақ болу қажет екенін талдаймыз.
Ісінудің себептері мен белгілері
Сұйықтықтың жиналуы түрлі себептерге байланысты болады: тұз мөлшерінің көп болуы, калий жетіспеушілігі, дене белсенділігінің төмендеуі, созылмалы шаршау немесе ұйқы режимінің бұзылуы. Мұндай кезде ағза ісінуге бейім келеді, аяқтар мен бет ісініп, киім немесе аяқ киім тар болады. Дене салмағы тәулігіне 1–2 килограммға дейін өзгеруі мүмкін.
Егер аяқтың бір жақты ісінуі, тыныс алудың қиындауы, кеудедегі ауырсыну немесе әлсіздік сияқты белгілер байқалса, дереу дәрігерге қаралу қажет. Бұл — жүрек, бауыр немесе бүйрек жұмысының бұзылғанын білдіруі мүмкін.
Артық судан арылудың тиімді жолдары
Сұйықтықты ағзадан шығару үшін кешенді тәсіл қажет: дұрыс тамақтану, белсенді өмір салты және су ішу режимін сақтау. Көп жағдайда төменде келтірілген кеңестерді күнделікті өмірге енгізу арқылы тұрақты нәтиже алуға болады.
Ағзадағы судың не себепті жиналатынын анықтау үшін әуелі әдеттеріңізге талдау жасаңыз. Қай тағам, өмір салты немесе факторлар ісінуге себеп болатынын түсініп алу маңызды.
- көкөністер мен шөптерді көбірек пайдалану дәмдеуіштердің көмегімен тағамға тұз қосуды азайтады; олар калий мен магнийге бай, тамырларды нығайтып, артериялық қысымды қалыпта ұстауға көмектеседі;
- жидектердің құрамындағы антиоксиданттар мен калий ұсақ қан тамырларының жұмысын жақсартып, инсулинге төзімділікті төмендетеді; таңғы асқа мұздатылған көкжидек немесе бүлдірген жеу пайдалы болады;
- цитрусты жемістер (апельсин, грейпфрут) С дәруменіне бай, бұл — қан тамырларының серпімділігін арттырады; жемістерді тағамнан кейін жеу тәбетті басып, тәттіге құмарлықты азайтады;
- жаңғақтар мен тұқымдар магнийдің табиғи көзі; олар жүйке жүйесін тыныштандырып, стрестің салдарынан туындаған сұйықтықты тоқтатуға көмектеседі;
- ашытылған тағамдар (айран, йогурт, қырыққабат) ішек микрофлорасын реттейді және ағзадағы созылмалы қабыну процестерін азайтады.
Суды жеткілікті мөлшерде ішу – тағы бір маңызды фактор. Көпшілік суды аз ішкен сайын ісінудің басылатынына сенеді, бірақ бұл – қате пікір. Керісінше, су жетіспеген жағдайда ағза оны «қор» ретінде жинай бастайды.
Суды дұрыс пайдалану үшін мына кеңестерге назар аударыңыз:
- суды бірден емес, күн бойына біртіндеп ішкен дұрыс;
- шамамен әр килограмм дене салмағына 25–35 мл су қажет;
- тәтті сусындар мен энергетиктерден бас тарту керек, олар сұйықтықты ағзада ұстап қалады;
- минералды суларды таңдағанда магний мен калийдің құрамын бақылаған жөн, әсіресе асқазан-ішек жолдары мәселелері бар адамдар үшін.
Сонымен қатар қозғалыссыз өмір салты ағзада сұйықтықтың жиналуына ықпал етеді. Күн сайын аз дегенде 30 минут жаяу жүру, велосипед тебу немесе жүзу тамырлар мен лимфа жүйесінің жұмысын жақсартады. Жеңіл жаттығулар мен керілулер – кешкі ісінудің алдын алудың тамаша тәсілі.
Не істеуге болмайды
Кейбір кеңестер сырт көзге тиімді көрінуі мүмкін, бірақ шын мәнінде олар ағзаға зиян келтіреді. Мына әдістерден аулақ болған жөн:
- Суды тым аз ішу. Көпшілік судан бас тартса, ісіну азаяды деп ойлайды. Бірақ бұл ағзаның сұйықтықты сақтау реакциясын күшейтеді.
- Мочегонды (диуретик) дәрілерді өз бетімен қабылдау. Мұндай дәрілер тек дәрігер тағайындаған кезде ғана қауіпсіз. Әйтпесе, олар электролиттердің бұзылуына және сусыздануға алып келеді.
- Детокс-шайлар мен «арықтататын» шөптер. Олардың құрамында көбінесе күшті іш жүргізетін заттар болады, бұл ағзаны әлсіретіп, сұйықтықтың орнына минералдардың жоғалуына себеп болады.
- Бір ғана өніммен ұстап тұратын диеталар. Мысалы, тек күрішпен немесе айранмен бірнеше күн тамақтану белок жетіспеушілігі мен жалпы әлсіздікке соқтырады.
- Саунаны шамадан тыс пайдалану. Жоғары қан қысымы, жүрек аурулары немесе варикозы бар адамдар үшін бұл қауіпті.
Егер созылмалы ауруларыңыз болса, кез келген әдісті қолданар алдында дәрігермен кеңесу қажет.
Ағзадағы артық су – жай ғана косметикалық мәселе емес, ол жиі өмір салтынан, тамақтану дағдыларынан немесе ішкі ағзалардағы бұзылыстардан туындайды. Сұйықтықты шығару үшін дұрыс тамақтану, жеткілікті су ішу, тұрақты қозғалыс және сапалы ұйқы қажет. Ең бастысы – дененің белгілерін ескеріп, денсаулығыңызға мұқият болу. Егер өзгерістер нәтиже бермесе немесе белгілер күшейсе, дәрігерге жүгіну қажет. Тепе-теңдік пен ұқыптылық – жақсы нәтижеге қол жеткізудің кілті.
