Алма ежелден бері адамзатқа белгілі және жер жүзіндегі ең танымал жемістердің бірі болып саналады. Бұл жемістер әртүрлі халықтар мәдениетінде дәмімен ғана емес, сондай-ақ пайдалы қасиеттерімен де бағаланған. Олар мифтерде, аңыздарда және діни мәтіндерде жиі аталады, бұл олардың тарихтағы ерекше орнын көрсетеді. Қазіргі диетологтар да алманың құрамындағы дәрумендер мен талшықтарға ерекше мән береді. Бүгінгі күні мыңдаған сорттары бар, олардың әрқайсысы иісімен, түсімен және дәмдік ерекшеліктерімен өзгешеленеді. Алманы тереңірек зерттеген сайын таңғаларлық деректер ашыла береді.
- Мәдени алманың отаны – Орталық Азия. Бұл аймақта әлі күнге дейін қазіргі сорттардың арғы тегі саналатын Сиверс жабайы алмасы өседі.
- Әлемде жеті мыңнан астам алма сорты бар. Әрбір сорттың өзіндік ерекшелігі бар, олардың дәмі қышқылдан өте тәттіге дейін өзгереді.
- Алманың 85 пайызы судан тұрады. Сол себепті олар шөлді жақсы қандырады және ыстық күндері сергітеді.
- Бұл жемістің құрамында талшық көп. Оны тұрақты пайдалану ас қорытуға оң әсер етеді және ішектің дұрыс жұмысын қолдайды.
- Алмада В дәрумендері, С дәрумені және калий бар. Мұндай құрам иммунитетті нығайтып, шаршауды азайтады.
- Алма дәнінде аздаған цианид кездеседі. Бірақ аз мөлшерде бұл денсаулыққа қауіп төндірмейді.
- Қабығының түсі антиоксиданттардың мөлшеріне байланысты. Қызыл сорттар антоцианға бай, жасылдары қышқылға көбірек келеді.
- Алма холестеринді төмендетуге ықпал етеді. Сондықтан ол жүрек-қан тамыр жүйесіне пайдалы.
- «Күніне бір алма – дәрігерді жолатпайды» деген сөз Англияда пайда болған. Ол жемістің жалпы денсаулыққа пайдасын көрсетеді.
- Алманың құрамындағы пектин ағзадағы уыттарды шығарады және зат алмасуды жақсартады.
- Ежелгі гректер алманы махаббат құдайы Афродитамен байланыстырған. Бұл жеміс сұлулық пен құнарлылықтың нышаны болып саналған.
- Скандинав мифологиясында алмалар мәңгі жастық сыйлаған. Құдайлар күш-қуатын сақтау үшін оларды жеген.
- Христиандық дәстүрде алма көбіне азғыру белгісі ретінде қабылданады. Інжілде нақты жеміс аталмаса да, дәл осы бейне кең тараған.
- Русь жерінде алма мерекелік тағам болған. Оларды шіркеуде қасиетті етіп, халықтық ғұрыптарда қолданған.
- Алма ғарышқа апарылған алғашқы жемістердің бірі. Ғарышкерлер оны дәрумен мен ылғал көзі ретінде пайдаланған.
- Әр сорттың сақтау мерзімі әртүрлі. Қысқы сорттар бірнеше айға дейін бұзылмайды, ал жазғы түрлері тез бүлінеді.
- Алмадан тек шырын мен тосап қана емес, сидр, сірке суы және шарап та жасалады. Францияда алма шарабы ерекше танымал.
- Қытай мәдениетінде алма бейбітшілік пен татулықтың белгісі саналады. Оларды сыйға тарту – достық пен үйлесімнің нышаны.
- Алма ағашы – ең кең таралған жеміс ағаштарының бірі. Оны Антарктидадан басқа барлық құрлықта өсіреді.
- Жыл сайын әлемде шамамен 80 миллион тонна алма жиналады. Өндірісте Қытай алдыңғы орында тұр.
- Кейбір сорттар арнайы тағамдарға бейімделіп өсіріледі. Бірі пісіруге, енді бірі салатқа немесе тәтті тағамдарға қолайлы.
- Алма салмақты бақылауға көмектеседі. Ол тоқтық сезімін беріп, зиянды тағамды аз тұтынуға ықпал етеді.
- Бұл жемістің құрамында көп мөлшерде антиоксидант бар. Олар қартаю процесін баяулатып, терінің саулығын сақтайды.
- Кейбір сорттары тоңазытқышта дерлік бір жыл сақталуы мүмкін. Ол үшін арнайы температура мен ылғалдылық жағдайы жасалады.
- Алманың көлемі әртүрлі болады – жаңғақтай кішкентайынан бастап, салмағы бір килограмнан асатын ірі түрлері де бар.
- Ғалымдар алманы жүйелі тұтыну кейбір қатерлі ісік түрлерінің қаупін азайтатынын айтады. Бұл дәрумендер, минералдар және органикалық қышқылдардың үйлесімімен байланысты.
Алма – тек күнделікті тағам емес, тарих пен дәстүрдің бөлігі. Ол адамзатпен бірге мыңдаған жылдар бойы өмір сүріп келеді және денсаулық пен молшылықтың белгісі ретінде қалады. Қазіргі ғылым ата-бабамыздың білгенін дәлелдеп отыр. Рационға алма қосу арқылы біз ағзаны нығайтып қана қоймай, ежелгі дәстүрді жалғастырамыз.
