Көпшіліктің ойында шөл дала – тіршіліксіз, тастай қатқан, қураған кеңістік ретінде елестейді. Алайда бұл табиғи аймақ тосын сұлулық пен тіршілікке толы тосын сыйларға бай. Әсіресе жауыннан кейін құмды өңірлердің гүлдеп, түрлі-түсті кілемге айналуы – нағыз керемет көрініс. Қатаң климат жағдайына бейімделген өсімдіктер қысқа уақыт ішінде бой көрсетіп, шөлге жан біткендей әсер қалдырады. Осындай гүлдер – өміршеңдіктің, табиғи төзімділіктің және бейімделудің айқын үлгісі. Төменде шөлді мекен ететін гүлдерге қатысты ең қызықты 24 мәліметпен таныса аласыз.
- Кейбір шөлейт өсімдіктері тек бірнеше сағатқа ғана гүлдейді. Мысалы, сагуаро кактусының гүлі түнде ашылып, таң ата бүрісіп қалады.
- Шөл гүлдерінің көпшілігі түнде тіршілік етеді. Бұл – күннің ыстығынан қорғанып, ылғалды сақтау тәсілі.
- Кейбір аймақтарда гүлдену бірнеше жылда бір-ақ рет болады. Бұл жауын-шашын мөлшеріне тікелей байланысты.
- Ең танымал шөл гүлденуі Чилидегі Атакама шөлінде кездеседі. Жауыннан кейін бұл өңір түрлі-түсті гүлдермен көмкеріледі.
- Мұндай өсімдіктердің тамыр жүйесі өте тереңге кетеді. Олар жер астындағы ылғалды сіңіре отырып тіршілік етеді.
- Шөл өсімдіктерінің тұқымы жылдар бойы ұйқыда жата алады. Тек ылғал мен қалыпты температура түскенде ғана көктейді.
- Кейбір гүлдердің күлтелері күн сәулесін кері шағылыстырады. Бұл – ішкі бөліктерін қызып кетуден қорғайтын әдіс.
- Шөл даладағы гүлдену кезеңі мыңдаған туристерді тартады. Оңтүстік Африка, Австралия және АҚШ-тың оңтүстік-батысы – соның жарқын мысалдары.
- Бұл өсімдіктерді көбінесе түнгі жәндіктер немесе жарқанаттар тозаңдандырады. Ашық түс пен хош иіс – олардың назарын аударудың басты құралы.
- Көптеген гүлдердің үсті балауызбен қапталған. Бұл ылғалдың булануын азайтып, өсімдіктің ұзақ өмір сүруіне көмектеседі.
- «Шөл сиқыры» деп аталатын кішкентай гүл бірнеше күн ішінде өсіп, гүл ашып, тұқым шашып үлгереді. Ол – өмір сүрудің нағыз шебері.
- Калифорния шөлдеріндегі гүлдер түрлі түстермен көз тартады. Ақ, күлгін, қызыл реңктер қатар кездеседі.
- Араб шөлдерінде ерекше хош иісті өсімдіктер өседі. Олар парфюмерия мен емдік мақсатта қолданылады.
- Кейбір кактус түрлері өмірінде бір-ақ рет гүлдейді. Мысалы, агава ондаған жыл бойы күтіп, гүлден кейін өліп қалады.
- Шөл өсімдіктерінің тұқымы желмен тарайды. Олар өте алыс қашықтыққа дейін жетіп, күтпеген жерден көктей алады.
- Көптеген гүлдердің жапырағы мүлде болмайды. Ылғалдың булануын азайту үшін тек сабақпен шектеледі.
- Кейбір гүлдер тек түнде ашылады. Бұл олардың күннің күйдіргіш сәулесінен қорғану тәсілі.
- Шөл гүлдері жануарлар үшін ылғал көзіне айналады. Олар шық жинап, ұсақ тіршілік иелеріне баспана болады.
- Кей жылдары гүлдену мүлде болмайды. Бұл құбылыстың қаншалықты сирек әрі құнды екенін көрсетеді.
- Гүлдер топырақты бекітуде маңызды рөл атқарады. Олардың тамырлары эрозияның алдын алып, топырақты ұстап тұрады.
- Шөл өсімдіктерінің түсі көбінесе сұр немесе күміс реңкті болады. Мұндай түс күн сәулесін шағылыстырады.
- Кейбір шөлдердегі гүлдену соншалықты жаппай жүреді, оны ғарыштан да көруге болады. Бұл құбылыстар спутник арқылы бақыланып отырады.
- Көптеген шөл гүлдері селекцияға пайдаланылады. Олар құрғақшылыққа төзімді, бақшаға немесе жылыжайларға бейімделуге қолайлы.
- Кей өсімдіктердің кепкен қалпының өзі көркемдік әсер береді. Олар жаңа маусымға дейін өзінің тартымдылығын сақтай алады.
Шөл гүлдері – өміршеңдік, бейімделу және табиғаттың қайсар рухының символы. Олар тек қысқа уақыт өмір сүрсе де, керемет сұлулық пен үміт сыйлайды. Бұл нәзік жаратылыстар табиғаттың мейірімін, үйлесімін және шексіз мүмкіндіктерін еске салады. Осындай гүлдерге қарап, табиғаттың даналығы мен шыдамдылығына бас иесің.
